Chinese confrontatiekunst

Met zijn kunst wil Zhang misstanden van zijn land zichtbaar maken en mensen aan het denken zetten. De steigerinstallatie heet Niet kunnen bewegen en staat symbool voor het leed van zijn landgenoten. 'China wil veel te snel veranderen. Dit zorgt voor chaos, waardoor mensen geen kant meer op kunnen,' zegt hij.

Die drang van China om te moderniseren stelde de kunstenaar al in de jaren ’90 aan de kaak. In Beijing stak hij hoofden uit in muren van complexen die vernietigd werden. 'Al die huizen zijn nu verdwenen. Maar ze hadden veel culturele waarde. Zulke historische gebouwen kunnen toch makkelijk naast moderne bestaan?'

'Wat China vaak vergeet is dat ze zonder de gewone arbeider niet konden moderniseren.' Aan de arbeiders, die in China tot de laagste klasse behoren en in de armste wijken wonen, wil Zhang een gezicht geven. Hij heeft ze naakt vastgelegd in achttien beelden gemaakt van het fijnste marmer, dat normaal gereserveerd is voor helden. 'Mensen vinden het raar dat ik zulk duur materiaal gebruik om arbeiders uit te beelden. Maar zij zijn juist belangrijk voor de maatschappij, zonder hen was er geen sprake van het huidige China.'

Het activisme zat er al vroeg bij Zhang in. Hij was op het Plein van de Hemelse Vrede tijdens de bloedige onderdrukking van de studentenopstand in 1989. Later maakte hij beelden van mannen met duiven. 'Jongeren weten niet eens meer wat er toen gebeurd is, maar dat is mijn geschiedenis en dat moet in herinnering blijven.'

De kunstenaar is kritisch, maar doet dit op een subtiele manier zonder rechtstreeks met zijn vinger naar de overheid te wijzen. In het verleden is Zhang een paar keer opgepakt en verhoord, maar het kwam nooit tot een grote confrontatie. 'Ik heb het idee dat je steeds kritischer kan zijn. Vroeger kon er veel minder.'

De kunstwerken van Zhang Dali zelf bekijken? Ze zijn gebundeld in de tentoonstelling Body and Soul, die van 1 juli tot en met 8 oktober te zien is in het museum Beelden aan Zee in Scheveningen.