Duizenden burgers gingen deze maand de straat op in het Indonesische deel van het eiland Papua. Zij eisten een einde aan het geweld door de autoriteiten en een onafhankelijke Papuastaat. De politie greep hard in en pakte ruim 1500 actievoerders op.
Het was geen incident. Het Indonesische leger en de politie in Papua gebruiken regelmatig geweld tegen betogers die onafhankelijkheid eisen. Politieke gevangen zitten jarenlange celstraffen uit en buitenlandse journalisten en hulpverleners hebben nauwelijks toegang tot het gebied.
‘Het helpt niet’
Nederland probeert sinds 2013 een verandering teweeg te brengen door de Indonesische politie te trainen. Het trekt 5,1 miljoen euro uit om 5400 politiemensen in Papua en op de Molukken te leren samenwerken met de bevolking. Zij krijgen een opleiding in onder meer mensenrechten en communicatievaardigheden van hulporganisatie IOM.
Niet iedereen is enthousiast over het Nederlandse trainingsprogramma. ‘Nederland heeft misschien de beste intenties, maar het helpt niet’, zegt Papua-activist Oridek Ap. ‘Wie openlijk uitkomt voor de idealen van een vrij Papua, loopt nog steeds niet veilig op straat.’
Nederland erkent dat de mensenrechtensituatie zorgelijk is, maar ziet dat niet als een reden met de trainingen te stoppen. ‘De politieke context in Papua en op de Molukken onderstreept juist het belang om te investeren in community policing’, zegt het ministerie van Buitenlandse Zaken in een schriftelijke verklaring.
Nieuwe missie
Eerder trainde ook Nieuw Zeeland de politie in Papua, maar een nieuwe missie ging twee jaar geleden niet door. Tot tevredenheid van de Nieuw-Zeelandse parlementariër Catherine Delahunty van de Groene Partij. ‘Indonesië onderdrukt de Papua’s al ruim vijftig jaar en in het gebied is een soort burgeroorlog aan de gang’, zegt zij, ‘Je moet als Nederland of Nieuw-Zeeland niet de illusie hebben daar als good guys tussen te komen.’
Het Nederlandse programma loopt tot 1 oktober. Eind deze maand moet een evaluatie over de trainingen zijn afgemaakt. Over een vervolg van het trainingsprogramma moet nog een besluit worden genomen.