Stel er zijn heftige gevechten in de stad waar je woont. Terwijl het officieel geen oorlog is in je thuisland. Als de gevechten voorbij zijn besluit jouw regering om de beschadigde huizen compleet te ontruimen en met de grond gelijk te maken. Je thuis ben je kwijt, de meeste van je spullen ook, een passende vergoeding is er niet.

Dit is de situatie voor de voormalige bewoners van de wijk Sur in de stad Diyarbakir. Het is een van de vele Koerdische binnensteden in Zuidoost-Turkije waar het Turkse leger een jaar geleden vocht met de PKK. 103 dagen was de oude stadswijk totaal afgesloten van de buitenwereld en vonden er heftige gevechten plaats. Ook nu nog worden publiek en pers er niet toegelaten. De autoriteiten gooien de hele wijk tegen de vlakte.

Bureau Buitenland-verslaggever Rik Delhaas nam poolshoogte in de beschadigde Turkse stad, maar moest wel uit het zicht blijven van de Turkse politie. Luister hier naar de reportage:

Grote verwoestingen in kleine steegjes

Alle wegen die naar Sur leiden zijn afgezet, nu nog mag niemand er komen. Er staan 7000 huizen waar ongeveer 35.000 mensen woonden. Iedereen is gevlucht tijdens de gevechten. Het leger zette zwaar geschut -zelfs tanks- in om de barricades te doorbreken. De guerrillastrijders van de PKK zetten daartegenover explosieven in om de speciale leger- en politie-eenheden te bevechten. Dit alles richtte grote verwoestingen aan in de kleine steegjes van de historische wijk.

Ongeveer één op de drie huizen is te beschadigd om nog te repareren. Maar de Turkse regering heeft besloten alle huizen te slopen en de hele wijk te onteigenen. De gevluchte inwoners raakten in een klap hun huizen definitief kwijt. Sindsdien zijn graafmachines bezig alles met de grond gelijk te maken en rijden trucks af en aan om het puin af te voeren. Wat ooit een levendig stadshart was is nu een lege zandvlakte.

© Rik Delhaas

De wijk Sur gefotografeerd vanaf de oude stadsmuur.

‘Regio controleren met eigen mensen’

Sur is een historische wijk met heel oude woningen, waaronder internationaal erkend cultureel erfgoed. Vorig jaar zette Unesco de wijk nog op de werelderfgoedlijst. Maar veel is hier nu niet meer van over. Afgelopen september kondigde de Turkse premier plannen aan voor investering in de regio, ook vernieuwingsplannen voor Sur. Er gaan grote appartementen gebouwd worden, veelal onbetaalbaar voor de vorige bewoners.

Volgens een medewerker van een lokaal onderzoeksbureau wil de regering met het neerhalen van Koerdische wijken ervoor zorgen dat mensen niet meer kunnen terugkomen en zo regio controleren met eigen mensen in plaats van mensen van de oppositie, zoals de Koerden.

© Rik Delhaas

Trucks brengen het puin van de afgebroken huizen naar een stortplaats buiten de stadsmuren.

Nooit meer terug

Diyarbakir is niet de enige stad met dit verhaal. In meerdere Koerdische steden in het zuidoosten van het land zijn er bloedige gevechten geweest tussen PKK-strijders en het leger. Er vielen honderden doden bij het geweld en 400.000 mensen moesten hun huis ontvluchten. Terug naar hun woning zullen de meesten nooit meer kunnen.