De gewelddadige South Side van Chicago

Vanavond sprak vaste gast en oud-Amerika correspondent Arjan van Veelen met Amerikanist Maarten Zwiers van Rijksuniversiteit Groningen over de huidige racismekwestie in de Verenigde Staten, de opkomst van de Black Lives Matter-beweging en de rol die deze ontwikkelingen spelen in de verkiezingsstrijd.

Ondanks de veelbelovende verkiezing van de eerste zwarte president ooit in 2008 zijn racisme en segregatie nog steeds grote issues in de Verenigde Staten. Het was tijdens Obama’s regeerperiode dat de Black Lives Matter-beweging ontstond als reactie op het structurele politiegeweld tegen Afro-Amerikanen. De rellen die uitbraken in Ferguson, nadat de ongewapende zwarte tiener Michael Brown werd doodgeschoten door een blanke politieagent, verspreidden zich destijds over het hele land. En maakten de beweging wereldnieuws.

Tot nu toe lijken de protesten nog niet tot wezenlijke verandering te hebben geleid. Deze week waren er opnieuw demonstraties, die op rellen uitliepen, naar aanleiding van de dood van een zwarte man door een politieagent in North Carolina. En deze zomer werden zelfs in één week tijd twee zwarte ongewapende mannen, Alton Sterling in Louisiana en Philando Castile in Minnesota, gedood tijdens hun arrestatie. In beide gevallen werd alles gefilmd met smartphones en direct -soms zelfs in een livestream- op sociale media gedeeld. Wat zorgde voor wereldwijde media-aandacht.

Dit is een grote verandering vergeleken met enkele jaren geleden. Tot voor kort was er weinig bekend over de manier waarop, en hoeveel, mensen omkwamen door politiegeweld.  Tot vorig jaar bestonden er zelfs nog geen nationale statistieken over het aantal doden door politiegeweld. De Britse krant The Guardian houdt daarom sinds 2015 een openbaar toegankelijke database bij van het aantal politiedoden in de Verenigde Staten.

In Chicago zijn racisme en criminaliteit aan de orde van de dag. Ooit het beloofde land voor honderdduizenden zwarten die het racistische zuiden wilden ontvluchtten. Nu de meest gesegregeerde stad van de Verenigde Staten met een geschiedenis van politiegeweld tegen deze zelfde groep. Vooral de overwegend zwarte South Side heeft een slechte reputatie. Door het geweld tussen jeugdbendes en de vele onschuldige slachtoffers die hierbij vallen staat de wijk bekend als een van de gevaarlijkste plekken van Amerika. De moordcijfers zijn schrikbarend hoog. Als het zo doorgaat zullen aan het einde van dit jaar zo'n zevenhonderd mensen door bendegeweld om het leven zijn gekomen. Door deze realiteit wordt Chicago in de volksmond ook wel ‘Chiraq’ genoemd, een cynische knipoog naar Irak.

Toch is er ook hoop, volgens Pastoor Torrey Barrett die in de derde aflevering van Droomland Amerika aan het woord komt. Er moet worden geïnvesteerd in wijken zoals South Side. Volgens Barrett is het belangrijk de gemeenschap weer gezond te maken: “Een ongezonde gemeenschap kan geen gezonde individuen voortbrengen. Om het geweld te stoppen moet je een gezonde gemeenschap creëren, mensen opties geven.”

Luister hier naar het derde deel van de Droomland Amerika serie van Bureau Buitenland: