Hij sprak al een tijdje over de moedercatastrofe van de twintigste eeuw, toen ik voor de tweede keer een zacht metalig gerommel hoorde. Ik vermoedde dat dit het horloge van Von der Dunk was met zo’n metalen band en dat hij dit aan het begin van een college afdeed en aan het eind weer om. En inderdaad, een minuut later was hoofdstuk twee afgelopen.
Ik was even in Sarajevo in 1914 bij Frans Ferdinand en Sophie in hun open auto toen zij werden doodgeschoten en toen hup weer in een collegezaal. Maar eigenlijk was ik in mijn eigen kleine auto met dak en kapotte airco, maar ook op de A15 vlakbij de afslag naar Bemmel.
En terwijl ik hier een aantekening over maakte was ik evengoed op een zondagochtend op mijn bank in de huiskamer, waar mijn dochter televisie keek en SpongeBob SquarePants toch niet de baas werd van restaurant de Krokante Krab waar hij zo op had gehoopt.
Ondertussen – in Sarajevo in 1914, in een collegezaal, in een auto, op de A15, op een zondagochtend op mijn bank met een notitieblok op schoot, voor mijn televisie en in het onderzeese stadje Bikinibroek – kroop mijn dochter naast mij, las hardop de eerste regels van mijn aantekeningen en had liever dat ik iets zou schrijven over een keer dat ik met haar in de auto zat.
Wat me deed denken aan een expositie die ik deze week bezocht en waar ik het langst keek naar een schilderij van een fijnmazig hek, waarachter bloemen stonden.
Ik keek naar het hek maar ook naar de wereld achter het hek en eigenlijk naar een schilderij en vertelde aan een man die daar ook naar keek iets over verschillende werkelijkheden. Ik stond tenslotte niet alleen voor dat hek met de bloemen erachter, ik was ook in het atelier van een vriend, samen met andere bezoekers, en ik wist dat als ik nog een vierde biertje zou drinken, ik de man naast mij zou gaan vertellen over het horloge van Von der Dunk dat alles te maken had met dit schilderij. Maar een volgend biertje lag in de toekomst en die werkelijkheid telde nog net niet mee. Je moet wel weten wat je moet negeren.
In de auto luisterde ik naar een hoorcollege over de Europese geschiedenis in de twintigste eeuw door Hermann von der Dunk.