1. ‘Het was daar zo heerlijk rustig,’ zeggen mensen graag over een plekje dat ze hebben ontdekt op hun vakantie. ‘Je hoorde alleen de vogels fluiten.’ Rustig is het kennelijk daar waar het enige geluid dat wordt geproduceerd afkomstig is van andere dieren dan mensen – dat wat we ‘natuur’ noemen, is dermate gedomesticeerd dat de geluiden die die natuur produceert veelal als schattig en aangenaam gelden. Alleen het zoemen van muggen kan nog altijd moordlust in mensen opwekken. Toch kan ik me niet geheel aan de indruk onttrekken dat mensen naar rust en stilte verlangen, omdat ze zichzelf zo graag horen praten.
2. Een teveel aan stilte geldt als marteling (geluidsdeprivatie), zoals ook langdurige blootstelling aan lawaai een marteling kan zijn, maar wat is de juiste hoeveelheid geluid? Afhankelijk van de context uiteraard. Mensen slapen graag in stilte, sommige mensen eten ook graag in stilte.
Mensen luisteren via oortjes en koptelefoons naar muziek om de geluiden van de medemens niet te horen. Angst voor geluiden van de medemens is een vorm van smetvrees, wat zeker geen moreel oordeel is. Mensen hebben recht op auditieve smetvrees.
3. In gebedshuizen heerst doorgaans eerbiedwaardige stilte, al wordt er weleens gezongen en muziek gemaakt. Toeristen in kerken en kapelletjes fluisteren meestal, wat – of je nu gelovig bent of niet – een goede gewoonte is. Praten mensen in openbare ruimtes zo hard, omdat ze behoefte hebben aan publiek?
4. Wie een ander het zwijgen kan opleggen, heeft macht. Kinderen mogen geen lawaai maken, omdat ze kinderen zijn. Hun ouders mogen dat doorgaans wel. Het kan nooit kwaad als u ergens binnenkomt te vragen: ‘Hoeveel lawaai mag ik hier eigenlijk maken?’ Maar u mag ook best eens publieke personen – zangers, volksvertegenwoordigers, cabaretiers – schrijven: ‘Uw spreken is een vorm van geluidsoverlast.’
5. Als u charmant bent, kunt u iemand de liefde verklaren en dan vragen: ‘Of was mijn liefdesverklaring geluidsoverlast?’ Als uw liefde wordt ervaren als geluidsoverlast, doet u er goed aan te zwijgen. Dikwijls is zwijgen de beste manier om jezelf niet te beschamen.