Vanaf 3 januari is De Dikke Data Show om 18:10 uur te zien op NPO Zapp. We spreken presentator Jard Struik over hoe het was om deze nieuwe serie te maken, hoe de opnames zijn gegaan en wat we kunnen verwachten.

Hoi Jard, leuk dat ik je spreek over je nieuwe programma: De dikke data show. Kun je kort vertellen waar het programma over gaat?

De Dikke Data Show is een televisieprogramma over internet en sociale media. Het gaat erover hoe veel bedrijven en platformen onze data gebruiken zonder dat we daar echt bij stilstaan. Maar ook, hoe het werkt. Hoe ga je viral? Wat is een algoritme? Zijn gratis games als Fortnite echt gratis? Beïnvloeden filters onze schoonheidsidealen? En wat is data eigenlijk? Het doel is om moeilijke en complexe onderwerpen, die soms zelfs voor volwassenen moeilijk te begrijpen zijn, op een behapbare manier over te brengen naar de jonge kijkers. Dat doen we met interviews, experimenten en sketches.

Vanaf het eerste moment wilden we een programma maken over de mooie en slechte kant van het internet en social media. Maar we willen niet met de vinger gaan wijzen. Dus onze boodschap is niet dat je niet meer op internet moet of dat je geen social media meer moet gebruiken. We willen kinderen en de ouders die meekijken vooral graag bewuster maken van hun leven op internet.

Hoe was het om dit programma te maken?

Dat was nieuw. Ik heb wel eerder eens iets gepresenteerd maar dit was nieuw, groot en lang. Met dit proces zijn we inmiddels al bijna een jaar bezig, het duurde allemaal iets langer door corona. Ik vond het wel een uitdaging. Als je een programma over zulke ingewikkelde onderwerpen wilt maken moet je ten eerste die onderwerpen zelf begrijpen en het daarna in een vorm kunnen gieten die logisch is en goed te begrijpen voor kinderen. Dat heb ik natuurlijk niet alleen gedaan, er hebben veel meer mensen aan gewerkt. Het was soms best lastig maar ik denk dat het goed is gelukt.

Je neemt de kijker in het programma mee naar de achterkant van het internet en bekende sociale media platformen. Waarom vind je het zo belangrijk dat te laten zien aan de Zapp kijkers?

Net als de jongvolwassenen van nu en kinderen in de leeftijd van eind basisschool en begin van de middelbare, ben ik langzaamaan opgegroeid met het internet. Toen ik elf, twaalf was zaten we een beetje op MSN en Hyves, maar was het niet zo dat je volledige leven zich online afspeelde. Toen waren dat twee aparte werelden: je had een leven in het echt en een leven online. Tegenwoordig gaat dat volledig hand in hand. Bijna elk jong kind heeft wel een smartphone, tablet of TikTok account. Ze zitten van jongs af aan op internet en raken eraan gewend dat ze online kunnen praten en online platformen kunnen gebruiken. 

Helaas is de onlinewereld, net als de echte wereld, niet altijd helemaal eerlijk. Het ziet er allemaal leuk, vrolijk en gezellig uit met likes en volgers en spelletjes. Daardoor sta je er niet altijd bij stil wat er eventueel aan de achterkant gebeurt, zoals dat eigenlijk alle sociale media heel veel van je informatie opslaan, zonder dat je dat doorhebt. Het heeft mij afgelopen jaar in ieder geval bewuster gemaakt van mijn eigen internetgebruik. En ik denk dat het belangrijk is voor de nieuwe generatie om er bewust mee op te groeien.

"Ik heb na het maken van de serie wel even goed naar al mijn standaardinstellingen gekeken."

Jard Struik

Zijn er ook dingen die je, nu je zo veel over data en het internet weet, anders doet dan voor dit programma? Ga je ook anders met social media om?

Het programma laat best veel dingen zien waarvan ik van tevoren wel het vermoeden had dat het gebeurt. Maar omdat dat alleen een beetje in je achterhoofd speelt maak je je er niet heel erg druk om. We zijn wel achter dingen gekomen waarvan ik nu dus denk: ‘Oh, het is dus echt waar, en het is goed om daar rekening mee te houden.’

Wat mij bijvoorbeeld is opgevallen is dat echt ontzettend veel van je data wordt opgeslagen door de grote technologiebedrijven. Ze claimen dat ze dat niet met verkeerde intenties doen, maar het idee dat veel platforms eindeloos informatie van jou opslaan om maar te kunnen adverteren en jou weer nieuwe content te kunnen geven vind ik wel heftig. Ik heb na het maken van de serie wel even goed naar al mijn standaardinstellingen gekeken. Bij een aantal apps heb ik bijvoorbeeld gepersonaliseerde advertenties uitgezet. Met dat soort dingen ben ik wel bewuster aan de slag gegaan.

In het programma ga je in gesprek met verschillende experts, wat heb je van hen geleerd?

Het heet natuurlijk De dikke data show maar het gaat over veel meer dan alleen maar data. Het gaat bijvoorbeeld ook over hoe wij social media gebruiken en de onlinewereld in elkaar steekt. We bespreken ontzettend veel uiteenlopende onderwerpen. Zo heb ik met een game-expert en een bekende TikTokker gesproken over algoritmes en hoe je viral gaat, en voor de aflevering over filters en schoonheidsidealen met een professor over waar schoonheid vandaan komt. Maar ik heb ook met oud-topschaatser Erben Wennemars geschaatst en onderzocht of je beter wordt van een sport-tracker en wat zo’n tracker met je doet.

In het programma zitten ook veel sketches om uit te leggen hoe bepaalde dingen werken, hoe was het om deze sketches te maken?

Leuk, heel leuk. Ik heb de afgelopen paar jaar op TikTok en Instagram zelf dingen gemaakt. Daar heb ik halverwege dit jaar ook de Best Social Award mee gewonnen. Ik vond dat heel leuk om te doen maar ik merkte ook dat ik een bepaalde druk voelde om elke week te leveren, dat hoor je eigenlijk bij iedereen die online dingen maakt. Je wilt toch dat algoritme blijven voeden, omdat je wilt blijven groeien. Je wilt meer aanzien en meer likes. Ik heb dat een periode heel fanatiek gedaan en daarna ben ik een periode wat minder fanatiek, maar heb er veel van geleerd. En dat heb ik nu in de sketches voor dit programma heel goed kunnen gebruiken. Ik hoop dat ze in het programma net zo goed werken als online.

Af en toe zie je jou met een mondkapje in het OV zitten, heb je tijdens het maken verder nog iets van corona gemerkt?

Zeker, we zouden eigenlijk in april al zijn begonnen met filmen omdat we in januari hoorden dat we dit programma mochten gaan maken. Maar dat is natuurlijk allemaal vooruitgeschoven. Het gebeurt regelmatig dat er toch weer dingen anders gaan omdat een locatie niet wil, er weer nieuwe maatregelen zijn of dat toch wordt besloten om iets digitaal te doen in plaats interviews bij iemand thuis of op zijn werk. Maar voor mijn gevoel hoort het improviseren en flexibel zijn ook een beetje bij maken. Je kunt toch niet altijd alles plannen, zeker nu niet.

Waar kijk je het meeste naar uit?

De afleveringen zijn nog niet helemaal af, we zijn zelfs nog aan het draaien. De interviews, de experimenten die we doen en de sketches zijn allemaal door elkaar heen opgenomen en ik kijk er echt naar uit om te zien hoe alles samen valt. En dat vind ik ook wel spannend.