Argos

Op zoek naar de PFAS-lozers in de Maas

Het blijkt buitengewoon moeilijk om te achterhalen welke bedrijven in Nederland er allemaal PFAS lozen. PFAS is de verzamelnaam voor een groep chemische verbindingen, die in heel veel producten worden gebruikt maar schadelijk zijn voor de gezondheid en het milieu.

Een productie van: Rik Delhaas

PFAS heeft de eigenschap water-, vuil- en vetafstotend te zijn en wordt daarom gebruikt in bijvoorbeeld regenkleding, cosmetica en koekenpannen.

Inmiddels wordt er bijna overal PFAS aangetroffen in de bodem, lucht en ook in het water. Nederland heeft samen met een aantal andere Europese landen voorgesteld om op termijn helemaal met PFAS te stoppen. Om PFAS te mogen lozen, moet een bedrijf een vergunning hebben. De diensten die over die vergunningen gaan, hebben de zaak vaak niet op orde.

En dus is de vraag of de Tweede Kamer nog voor de zomer een volledige inventarisatie krijgt van zogenaamde PFAS-emissies. Daar heeft ze namelijk om gevraagd in een motie afgelopen maart. Uit de motie sprak duidelijk ongeduld omdat de minister van Infrastructuur en Waterstaat, Mark Harbers eerder had laten weten ‘niet aan dat verzoek te kunnen voldoen'.

Samen met de Groene Amsterdammer ging Argos op zoek naar de reden waarom het zo lastig is aan dat lijstje te komen. Slagen we erin om misschien zelf wel een lijst te maken?

Bij ons onderzoek naar PFAS-lozers in het Maasstroomgebied hebben we gebruik gemaakt van de eerste inventarisatie van PFAS-producenten en gebruikers in Europa door het ‘Forever Pollution Project’.

Zaterdag 3 juni, 14 uur, NPO Radio 1

op deze pagina

sprekers

Maarten van der Ploeg

Directeur RIWA-Maas (vereniging van drinkwaterbedrijven in Nederland)

Erik Haverkort

Tweede Kamerlid (VVD)

Kiki Hagen

Tweede Kamerlid (D66)

Jacob de Boer

Professor-emeritus in Environmental Chemistry and Toxicology aan de VU Amsterdam

Albert van Wijk

Teamleider buitendienst Aqualab Zuid

Richard Schuitemaker

Monsternemer bij Aqualab Zuid

Stijn Rommens

Senior Analist Organische Chemie bij Aqualab Zuid

Hans de Groene

Directeur VEWIN (koepelorganisatie van drinkwaterbedrijven in Nederland)

Astrid Bulder

Onderzoeker voedselveiligheid bij RIVM

Annemarie van Wezel

Bioloog en milieudeskundige

Abonneer je op Argos-podcast

De wekelijkse radio-uitzending van Argos is ook te beluisteren als podcast via ►Spotify ►ApplePodcasts ►Stitcher ►RSS-feed. Meer weten? Klik hier.

Klik open voor de reactie van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat

reactie op het onderzoek

We vinden dat onze rivieren, meren en beken schoner moeten worden. Daarvoor moet ons land óók zelf hard aan de slag, hoewel een deel van de vervuiling van andere landen komt.

Vanuit de Rijksoverheid is ervoor gekozen om sterk in te zetten op het terugdringen van PFAS in de leefomgeving. Dat betekent dat we overal kritisch kijken of er geen alternatieven zijn voor het gebruiken van PFAS, en dat we verwachten van bedrijven dat ze alle maatregelen nemen om emissies te voorkomen of zoveel mogelijk terug te dringen. Bedrijven zijn bijvoorbeeld verplicht om de beste zuiveringstechnieken te gebruiken, zodat ze zo weinig mogelijk uitstoten. Via controles door het bevoegd gezag wordt gekeken of een bedrijf zich houdt aan de opgelegde voorwaarden in de vergunning.

Rijkswaterstaat is op dit moment bezig om honderden vergunningen te herzien. Daarvan zijn de meest belangrijke circa 200 eind dit jaar afgerond, dan moeten er nog circa 600 worden herzien. Met de inzet op een brede Europese PFASrestrictie wordt beoogd dat in de toekomst geen PFAS meer geproduceerd en gebruikt worden; dit stimuleert bedrijven nu al om tijdig alternatieven te vinden.
achtergrond

RIWA-Maas directeur pleit voor gericht onderzoek naar PFAS op riool bij potentiële lozers

De directeur van RIWA-Maas, Maarten van der Ploeg, pleit ervoor dat er gericht bij een aantal bedrijven onderzocht wordt of ze PFAS lozen. Van der Ploeg stelt dit voor om zo de bronnen voor de drinkwatervoorziening te beschermen tegen lozingen van PFAS in Nederland. De directeur van de vereniging van rivierwater bedrijven die water uit de Maas halen om drinkwater van te maken doet zijn voorstel in gesprek met radioprogramma Argos en de Groene Amsterdammer.

Onvoldoende controle en zicht op vervuiling oppervlakte- en rioolwater

In Nederland wordt zo’n 40 procent van het drinkwater gewonnen uit oppervlaktewater uit bijvoorbeeld de rivieren de Maas en Rijn of uit het IJsselmeer. Met enige regelmaat worden er vervuilingen aangetroffen waardoor de inname van water moet worden gestaakt en een ingewikkelde zoektocht begint om welke stof het precies gaat en wie de veroorzaker is.

Het prijskaartje van de droge, hete zomers

Weersextremen zoals hagelbuien en forse regenval leiden tot economische schade. Maar ook aan hitte en droogte hangt een prijskaartje. Zo droog en heet als in de zomers van 2018 en 2019 is het niet vaak. Akkerbouwers werden geconfronteerd met tegenvallende oogsten, huizenbezitters met funderingsschade en ook verzekeraars zien de schadelast toenemen. Hoeveel hebben die zomers Nederland gekost?

Nederlandse wateren meest vervuild van heel Europa

In 2027 moeten alle wateren in Nederland van goede kwaliteit zijn. Europa heeft zichzelf ambitieuze doelen gesteld. Dan gaat het niet direct over drinkwater, maar over het oppervlakte- en grondwater. Met nog vijf jaar te gaan is het de vraag of we dat in Nederland gaan halen. We staan er niet best voor.