Argos

Komt er een sleepwet 2.0?

De inlichtingendiensten gaan niet ongericht hele wijken afluisteren, er wordt alleen heel gericht getapt. En er komt een extra strenge toezichthouder, de TIB. Die moet alle operaties van de geheime diensten vooraf goedkeuren. Dit waren toezeggingen die de regering in 2018 deed, toen de meerderheid van de kiezers in een raadgevend referendum 'Nee' zei tegen de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV), de zogenoemde sleepwet. De regering zei toen: we doen het toch, maar er komen extra waarborgen om de privacy van de burgers niet onnodig te schenden.

Nu wil de regering een aantal belangrijke wijzigingen aanbrengen in die wet. In tegenstelling tot 2018, toen er een groot maatschappelijk debat gevoerd werd over de sleepwet, lijkt het nu vrij stil. Maar achter de schermen wordt er wel degelijk heftig gediscussieerd. Wat is er mis met de wet? Waarom lijkt die in de praktijk niet te werken? Is het strenge toezicht een sta in de weg voor de inlichtingendiensten om hun werk goed te kunnen doen? En wat is de regering nu van plan? Worden de eerdere toezeggingen om de burgerrechten te beschermen nu in de prullenbak gegooid?

Wij spraken de afgelopen maanden met tal van betrokkenen - privacywaakhonden; juristen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en van de toezichthouders; medewerkers van zowel de AIVD als de MIVD; en technisch experts die de afgelopen vier jaar betrokken zijn geweest bij het toezicht op de inlichtingendiensten. 

Argos in de wondere wereld van de WIV.

Zaterdag 24 september, 14 uur, NPO Radio 1

op deze pagina

sprekers

Lotte Houwing

Beleidsadviseur bij Bits of Freedom en gespecialiseerd in digitale mensenrechten. Een van de terreinen waar ze zich mee bezighoudt is de geheime diensten.

Ronald Prins

Oprichter en voormalig directeur van computerbeveiligingsexpert FOX-IT. Van januari 2018 tot eind 2020 was hij lid van de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB).

Quirine Eijkman

Ondervoorzitter van het College voor de Rechten van de Mens en lector ‘Toegang tot het recht’ aan de Hogeschool Utrecht.

Paul Pols

Computerwetenschapper, jurist en ethicus en als docent Cyber Security aan de Universiteit Leiden. Hij werkte van september 2018 tot begin 2022 als staflid bij de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB).

Bert Hubert

Bert Hubert is een computerprogrammeur en was tot 9 september toezichthouder op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten in de TIB. Hij werkte van 2003 en 2006 bij de AIVD en later bij het cybersecuritybedrijf FOX-IT. Hij is oprichter van het softwarebedrijf Power-DNS.

Abonneer je op Argos-podcast

De wekelijkse radio-uitzending van Argos is ook te beluisteren als podcast via ►Spotify ►ApplePodcasts ►Stitcher ►RSS-feed. Meer weten? Klik hier.

achtergrondverhalen

Hoe moet het verder met de sleepnetwet?

De Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV) geeft de AIVD en de MIVD bevoegdheden om grote hoeveelheden data van internetverkeer en telefooncommunicatie te tappen. Dit ondanks het raadgevend referendum, waarbij de meerderheid van de stemmers de ‘sleepnetwet’ afwees. Als tegenwicht tegen de nieuwe bevoegdheden werd het toezicht op de diensten verscherpt en kwam er - naast de bestaande Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) - een tweede toezichthouder: de TIB, de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden.

Inlichtingendiensten controleren, hoe doe je dat?

Hij werd vlak na de onthullingen van Snowden voorzitter van de CTIVD en kreeg daarna de ‘Sleepwet’ voor de kiezen. Nu neemt Harm Brouwer afscheid. In een interview met Argos blikt de toezichthouder op de inlichtingendiensten terug op een roerige periode. ‘De impact van de nieuwe inlichtingenwet is door iedereen enorm onderschat.’

Voormalig TIB-toezichthouder Bert Hubert: “Regering wil alsnog een sleepwet”

In 2018 zei de meerderheid van de kiezers in een raadgevend referendum ‘Nee’ tegen de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV). De wet kwam er toch, maar de regering deed een aantal extra toezeggingen om de burgerrechten te beschermen. Nu lijken die toezeggingen alsnog de prullenbak in te gaan.