Argos

20 jaar na 9/11: De hardhandige ‘ondervragingstechnieken’ van de CIA

De War on Terror begon exact twintig jaar geleden. De Verenigde Staten had wraak gezworen voor 9/11 en terrorisme-verdachten werden overgebracht naar geheime CIA-gevangenissen, waar ze werden gemarteld.

Verdachten zouden moeten breken door ze dagenlang wakker te houden, soms wel 180 uur. Of ze werden tientallen keren gewaterboard, in kleine kooien gestopt en soms zelfs ‘rectaal gehydrateerd’ – een eufemisme voor anale verkrachting. In 2014 bekende president Obama publiekelijk dat er gevangenen waren gemarteld. De excessen werden neergezet als incident. Maar is dat wel zo?

Argos interviewt oud-New York Times-journalist Stephen Kinzer over zijn boek Poisoner in Chief - Sidney Gottlieb and the CIA search for mind control. Scheikundige Gottlieb was ten tijde van de Koude Oorlog het brein achter het ultra-geheime programma MK Ultra. Met hulp van wetenschappers voerde hij gruwelijke experimenten uit op gevangenen en andere mensen die niet gemist zouden worden. Het zijn de memo’s van Sidney Gottlieb die de basis vormden voor de ‘verbeterde ondervragingstechnieken’ die de CIA inzette na 9/11.

In de studio vertellen Argos-redacteur Rik Delhaas en mensenrechtendeskundige Quirine Eijkman hoe na 9/11 de bewijzen van mensenrechtenschendingen door de CIA boven water zijn gekomen. 
 

Zaterdag 11 september, 14 uur, NPO Radio 1

Abonneer je op Argos-podcast

De wekelijkse radio-uitzending van Argos is ook te beluisteren als podcast via ►Spotify ►ApplePodcasts ►Stitcher ►RSS-feed. Meer weten? Klik hier.

sprekers

Rik Delhaas

Argos-redacteur

Quirine Eijkman

Mensenrechtendeskundige 

Stephen Kinzer

Oud New York Times journalist en auteur van Poisoner in Chief - Sidney Gottlieb and the CIA search for mind control

achtergrondverhalen

Dokters die meewerken aan martelen. Wat is de beroepscode nog waard?

Mag je als arts of psycholoog meewerken aan marteling? Dat is een vraag die in de nasleep van 9/11 pijnlijk actueel werd. Na de aanslag op de Twin Towers was medisch personeel betrokken bij martelpraktijken in de geheime gevangenissen van de CIA.

Evert Bloemen is arts en gespecialiseerd in de gezondheid van vluchtelingen en de gevolgen van martelen. Hij probeert helder te krijgen hoe ver artsen mogen gaan in extreme situaties waarin zij soms voor duivelse dilemma’s staan. 

Samenwerking Syrische en westerse inlichtingendiensten

Na de grote terreuraanslagen van 11 september 2001 werden achter de schermen allerlei deals gesloten tussen de Syrische en verschillende Westerse inlichtingendiensten - over informatie-uitwisseling, maar bijvoorbeeld ook over het stopzetten van spionageprocessen.

Zijn Amerikaanse, Duitse en Franse instanties medeverantwoordelijk voor Syrische martelverhoren? Hoe ver gaat de samenwerking van Westerse inlichtingendiensten met Syrische diensten op dit moment? En: is het denkbaar dat informatie van de Nederlandse AIVD gebruikt wordt in Syrische martelkamers?

Argos-redacteur Rik Delhaas houdt zich al meer dan een decennia bezig met marteling door de CIA. In november 2005 maakte hij een reportage het VPRO programma De Ochtenden over een conferentie in Londen, georganiseerd door Amnesty International, waar ex-gevangen uit Guantánamo Bay spraken. Zij gingen in op de gruwelijke martelpraktijken en gaven aan dat er meer van dit soort black sites - gevangenissen die niet officieel bekend zijn - zijn. Achteraf interviewt Rik Delhaas VVD-coryfee Hans van Baalen, die aangeeft dat het veroordelen van de Amerikanen voor martelpraktijken lastig ligt.