Braindrain bij arbodienst van het Erasmus MC

Argos kreeg tientallen documenten in handen en sprak de afgelopen maanden met meerdere medewerkers en ex-medewerkers. In het Erasmus MC werken ruim 16.000 mensen en is daarmee een van de grootste Universitair Medisch Centra in Nederland. Het ziekenhuis heeft de ambitie in 2023 ook de beste werkgever te worden van de regio Rotterdam-Rijnmond. Kortgezegd komt het reorganisatieplan voor de arbodienst erop neer dat er vooral aandacht moet zijn voor verzuimreductie, dat de formatie bedrijfsarts van ruim vijf naar anderhalf fte terug zou moeten en dat de kerntaak preventie in de toekomst vooral extern zal worden ingekocht.

De eerste geluiden voor de reorganisatie van de arbodienst kwamen op in de eerste periode van de coronacrisis, in april 2020. De toenmalige Raad van Bestuur, onder leiding van Ernst Kuipers, gaf de HR-directeur de opdracht tot de reorganisatie. Al voordat het plan officieel op papier stond, is aan werknemers van de arbodienst verteld dat ze boventallig verklaard zouden worden. Dat was het begin van een leegloop van de interne arbodienst, die tot op heden voortduurt. Personeel dat ziek werd of vertrok werd daarna niet altijd meer vervangen. Pas begin dít jaar lag er eindelijk een officieel reorganisatieplan van de Raad van Bestuur, waar de Ondernemingsraad van het ziekenhuis zich de afgelopen maanden over heeft gebogen. 

Vorige maand besloot de Ondernemingsraad niet in te stemmen met het plan. Kritiekpunten van de OR zijn onder andere dat het plan vooral is gericht op verzuimreductie en nauwelijks aandacht heeft voor arbeidsomstandigheden. Ook ‘het feit dat de inhoudelijke input van de (kern) deskundigen bij de totstandkoming van het plan niet is meegenomen’ is een groot bezwaar en de OR acht het reorganisatieplan onvoldoende onderbouwd. De OR vindt het daarnaast ‘opmerkelijk’ dat de Raad van Bestuur in een vergadering gezegd heeft dat de arbodienst er is ter ondersteuning van het management en primair het belang van de leidinggevende dient, terwijl de arbodienst er toch zou moeten zijn voor álle medewerkers. 

Een ander bezwaar is dat anderhalve bedrijfsarts in een ziekenhuis met ruim 16.000 medewerkers, zoals in het nieuwe plan staat, ‘volstrekt onverantwoord’ is. Toegang tot de bedrijfsarts is in de nieuwe constructie vrijwel onmogelijk, terwijl dit wettelijk verplicht is. Daarbij draagt de bedrijfsarts wel alle verantwoordelijkheid. ‘Ook al wordt het merendeel van de spreekuren dan door een ondersteuner gedaan, de verantwoordelijkheid blijft, daarover heeft ook onlangs de tuchtrechter nog geoordeeld,’ zegt een van de bedrijfsartsen in een kritische brief. 

Ondertussen is er al jaren geen wettelijk verplicht contract Arbodienstverlening. Dat is een contract waarin de minimale rechten en plichten staan voor de werkgever, werknemer en de arbodienstverlener. Hiermee overtreedt het Erasmus MC dus de wet, vertellen deskundigen aan Argos.

Door alle onrust en onzekerheid zijn inmiddels meerdere medewerkers van de arbodienst vertrokken, waaronder vier van de vijf vaste bedrijfsartsen. ‘De arbodienst is leeggelopen en het vertrekken van een flink aantal arbo-artsen betekent een braindrain daar waar het gaat om kennis en ervaring,’ zegt Liane Hoogendoorn, bestuurder van de FNV, in Argos. Zij heeft het Erasmus MC in haar portefeuille. Bedrijfsartsen zijn heel schaars en kunnen overal aan de slag. De vertrokken bedrijfsartsen van het Erasmus MC worden daarom al geruime tijd vervangen door veel duurdere externe inhuur-bedrijfsartsen en zzp'ers.

Een belangrijk doel van de reorganisatie is een verzuimreductie van 1%, die volgens de Raad van Bestuur op jaarbasis zes miljoen euro zou besparen op de uitkeringslast. Het Erasmus MC is namelijk zogenaamde ‘eigen risicodrager’ voor ziektewet en arbeidsongeschiktheid. De vraag is of- en hoe dat doel behaald zou kunnen worden. ‘Wij zien het verzuim niet naar beneden gaan, maar juist iedere maand omhooggaan’, zegt een medewerker van het Erasmus MC. 

De kwaliteit van de arbozorg voor de ziekenhuismedewerkers komt door de onrust bij de arbodienst inmiddels ook steeds meer onder druk. Het ziekteverzuim bij het Erasmus MC is hoog, zeker op de zorgafdelingen. Medewerkers die wij spraken, vertellen dat het momenteel al heel moeilijk is snel een afspraak te maken met een goed ingewerkte bedrijfsarts en dat basistaken van de arbodienst, zoals het interveniëren in acute situaties in het gedrang komen. Zo kunnen zorgverleners die zich bijvoorbeeld prikken aan een vieze naald of die in aanraking komen met het bloed van een patiënt (zogenaamde prik-, snij-, spat-, bijtaccidenten) nu op sommige werkdagen niet terecht in het eigen Erasmus MC, maar moeten zij zich wenden tot een bedrijfsarts in het Leids Universitair Medisch Centrum.

Argos sprak op vertrouwelijke basis met tien (ex-)medewerkers van de Arbodienst en van het ziekenhuis en kreeg inzage in veel interne documenten, waaronder het reorganisatieplan en correspondentie tussen de Raad van Bestuur en de Ondernemingsraad. 

De Raad van Bestuur van het Erasmus MC wil niet reageren op onze berichtgeving.