Generatie '95

Ze zijn tijdens, of vlak na een oorlog geboren die ze niet hebben meegemaakt. Getogen in Nederland, belichamen zij zowel de Nederlandse als de Bosnische geschiedenis. Hoe gaat de generatie '95 om met hun dubbele identiteit en welke rol speelt de oorlog, 25 jaar na Srebrenica, in hun dagelijks leven?

'Ik wil niet graven in de put van hun leed.'

Elma

Geboren in Žepa - woont in Utrecht

'Mijn vader zat in een Servisch concentratiekamp. Mijn opa overleed in Srebrenica. Na de val van Žepa liet mijn moeder ons bijna achter in de bossen, mijn broertje en mij. Ze was zo uitgeput dat ze niet meer kon lopen. Ik begin er niet vaak over met mijn ouders. Ik wil niet graven in de put van hun leed. Maar de flarden die ze me vertellen verwerk ik in mijn kunst. En die hou ik kleurrijk, luchtig zelfs. Uit alles wat mijn ouders en zoveel anderen hebben meegemaakt haal ik de pareltjes naar boven.'

'De Nederlandse regering biedt nauwelijks erkenning.'

Merima

Geboren in Amsterdam - woont in Amsterdam

'Mijn familie ontsnapte door de bossen. Mijn schoonvader is in Srebrenica vermoord. De oorlog blijft ons achtervolgen. Ook na 25 jaar zijn nog niet alle vermisten gevonden. Elk jaar begraven wij wel iemand die geïdentificeerd is. De Nederlandse regering biedt nauwelijks erkenning. Srebrenica staat niet in de schoolboeken. Dit raakt mij. De oorlog en de gruwelen die die met zich meebracht worden weggestopt. Dutchbat heeft gefaald, geef dat gewoon toe.'

Generatie '95 is een samenwerking met de campagne 'Srebrenica is Nederlandse Geschiedenis'. Fotografe Robin de Puy en schrijver Chris Keulemans (o.a. De Groene Amsterdammer) maakten portretten voor de campagne, die ook op het Plein in Den Haag worden vertoond.

'Als ik die oorlogsbeelden zie begint mijn bloed te koken.'

Minela

Geboren in Srebrenica - woont in Krimpen aan den IJssel

'Vlak voor de val van Srebrenica zag ze in het kamp een Dutchbatter, hij was niet ouder dan 22. Mijn moeder herinnert zich hoeveel medelijden ze had met die jongen, die maar zat te huilen. Terwijl zij twee kinderen bij zich droeg. Ik denk: hoe dan, hoe kan je je op zo’n moment verplaatsen in een ander? Als ik die oorlogsbeelden zie begint mijn bloed te koken. Van kleins af aan kan ik niet tegen onrecht. Op school zorgde ik er wel voor dat het werd aangekaart. Maar in de geschiedenisboeken kwam Srebrenica niet voor. Daarom hoop ik dat deze actie ook iets teweegbrengt in het onderwijs.'

'Mijn leven moet goedmaken wat zij hebben verloren.'

Lejla

Geboren in Srebrenica - woont in Den Haag

'Mijn ouders, die Srebrenica hebben meegemaakt, dragen nu nog de pijn. Ook omdat het hier geen deel is van de geschiedenis. Mijn idealistische kant zegt: erkenning zou die pijn verlichten. Mijn realistische kant zegt: dat gaat er niet van komen. Mijn ouders hebben alles opgegeven. Daarom deed ik twee studies tegelijk, zat in studentencommissies, werkte ernaast. Mijn leven moet goedmaken wat zij hebben verloren. En het verhaal moet worden verteld. Anders zit de generatie die er nu niets over leert straks in het kabinet – en worden er weer fatale besluiten genomen.'

'Ik herinner me mijn oma elke dag.'

Adnan

Geboren in Den Haag - woont in Gorinchem

'Ik werk met de Serviërs in mijn bedrijf goed samen. Maar het is voor hen onmogelijk om de genocide te erkennen. Ze weten het wel, maar willen het niet zeggen. Zelf breng ik al jaren elke vakantie door in Bosnië, om het lichaam van mijn oma te vinden. Ze overleed tijdens de oorlog in Srebrenica, maar waar? Ik wil haar vinden, voordat mijn moeder overlijdt, zodat zij het boek kan sluiten. Ik herinner me mijn oma elke dag. Met deze actie wil ik bereiken dat al die anderen ook weten, zonder het te hoeven opzoeken, wat daar is gebeurd.'

'Mijn vader liep de Mars des Doods.'

Zahida

Geboren in Srebrenica - woont in Oss

'Mijn vader liep de Mars des Doods. Hij was er bijna. Toen werd hij vermoord. Elke zomer hoor ik de verhalen van mijn oma’s en tantes. Ze hebben allemaal kinderen of partners verloren. Ik ben nu 25 en heb nog best weinig van het leven gezien, maar veel familieleden hebben die leeftijd niet eens mogen halen. Daarom sta ik hier. We weten dat we onze dierbaren er niet mee terugkrijgen, maar we voelen ons niet gerespecteerd als men niet eens durft toe te geven welk onrecht ons is aangedaan. Daarom is het zo belangrijk dat mensen de feiten leren.'

Argos doet al 25 jaar onderzoek naar Srebrenica. Dit heeft geleid tot tientallen producties, waarvan we de meest waardevolle hebben samengebracht.

'Voor mijn ouders is alles nog steeds voor, tijdens of na de oorlog.'

Arijana

Geboren in Tuzla - woont in Vught

'Elk jaar komen alle familieleden uit heel Europa terug naar Sarajevo. Een koffietje en een pita in de ochtend, heerlijk. Maar voor mijn ouders is alles nog steeds voor, tijdens of na de oorlog. Mijn vader zat in een kamp en is zwaar mishandeld. In Nederland is hij afgekeurd vanwege zijn paniekaanvallen. Ook mijn moeder heeft heel verdrietige dagen. Als kind hadden mijn broer en ik het er moeilijk mee. We begrepen niet waarom ze zo deden. Nu wel. Ik sta hier dus ook om aan mijn ouders te laten zien dat ik nooit zal vergeten wat zij en zoveel anderen hebben moeten meemaken.'