Wie zijn de Oekraïners, wat is hun geschiedenis, en wat is hun cultuur waar ze nu zo hard voor vechten? In de zesdelige serie 'Van Moskou tot Maidan' verkent journalist Jelle Brandt Corstius Oekraïne tijdens het derde jaar van de oorlog. Hij reist van steden langs het front tot gebieden meer dan duizend kilometer daarvandaan. De strijd is overal voelbaar.

Toen Vladimir Poetin in 2022 zijn leger opdracht gaf Oekraïne binnen te vallen, nam correspondent en Ruslandkenner Jelle Brandt Corstius afscheid van Rusland. Zijn nieuwe liefde werd Oekraïne, een land groter dan Frankrijk met een bevolking van 44 miljoen mensen. Toch kennen velen het land en haar inwoners nauwelijks. Ook Jelle had, net als veel andere journalisten en correspondenten, zijn blik altijd meer op Moskou gericht dan op Kyiv. In het zesdelige Van Moskou tot Maidan maakt hij kennis met Oekraïne, het land waar inmiddels alles en iedereen door de oorlog wordt geraakt. 

Jelle spreekt bijvoorbeeld een meisje bij de onlangs gebombardeerde kunstacademie in Kyiv, ze zoekt haar eindexamenwerk in het puin. Een boer in de stad Kherson vertelt Jelle over het enorme wiel dat hij voor zijn tractor heeft hangen, dat hem beschermt tegen ontploffende landmijnen. En hij spreekt een zakenman die een celstraf van twintig jaar boven het hoofd hangt, omdat hij zou hebben samengewerkt met de Russen. 

Jelle treft een land waar iedereen meehelpt in de strijd. Overal worden in verloren uurtjes camouflagenetten geknoopt. Het hout in de bossen in de Karpaten wordt naar de loopgraven gebracht. En in het centrum voor vluchtelingen uit Marioepol worden kaarsen gemaakt. Maar het land staat ook in de pauzestand, want wie gaat er nou trouwen, of een kind krijgen?

afleveringen

Aflevering 1: Vechten of vluchten (23 februari)

Wat doe je als man als er een oorlog uitbreekt? Ga je vechten, of ga je vluchten? Jelle gaat op onderzoek uit in Oekraïne, waar het steeds lastiger wordt om mannen te vinden voor het leger. Hij loopt mee op patrouille langs de grens met Roemenië, op zoek naar deserteurs. In de Karpaten spreekt hij verstokte partizanen die bereid zijn tot de laatste man door te vechten, ook als de Russen het hele land bezetten. Zo maakt iedereen een eigen keuze.

Aflevering 2: Russische erfenis (2 maart)

Eén vijfde van Oekraïne is in handen van de Russen. Nog een groter deel is een tijd bezet geweest. Hoe is het om onder een bezetting te leven? De bezette gebieden zijn ontoegankelijk, maar in de provincie Kherson krijg je een idee. Het gebied is bezet geweest door de Russen maar werd na een half jaar bevrijd door de Oekraïners. Sommigen van hen collaboreerden, anderen gingen in verzet. Jelle bezoekt een ziekenhuis in Kherson. De stad ligt onder vuur van de Russen. Ook spreekt hij een dokter die weigerde om Russen te opereren. 

Aflevering 3: Land in oorlog (9 maart)

De oorlog zou volgens Poetin drie dagen duren, dat zijn nu al drie jaren. Hoe houdt men Oekraïne draaiende? Jelle bezoekt een net gebombardeerde elektriciteitscentrale die telkens wordt gerepareerd. Iedereen draagt zijn steentje bij; een imker levert honing aan het front en een houtzagerij maakt planken voor de loopgraven. Een belangrijke pijler van Oekraïne zijn de nationale spoorwegen. Iron people worden ze genoemd. Want zolang de trein op tijd rijdt, is Oekraïne niet verslagen. 

over Jelle Brandt Corstius

Jelle Brandt Corstius (1978) is journalist, auteur en programmamaker. Hij woonde vijf jaar in Moskou, waar hij werkte als correspondent voor Trouw en De Standaard. Voor de VPRO presenteerde hij Zomergasten (2010/2011) en maakte hij verschillende reisseries, waaronder Van Moskou tot Magadan (2009), Grensland (2015), Robo sapiens (2017) en - samen met Ruben Terlou - Langs de nieuwe zijderoute (2023). Ook schreef hij diverse boeken, waarvan Spullen brengen (2024) het meest recent is.