De boekenkast van Mondo Online - leden

Je leert mensen pas écht kennen via hun boekenkast. Mondo duikt daarom elke week in de boekenverzameling van cultuurmakers. Deze week: de hele online redactie van Mondo!

Sophia Blijden (online redacteur / Mondo Boekenclub)

#1 Americanah

Chimamanda Ngozi Adichie

Americanah is één van de boeken die mijn leven veranderde. De liefde tussen de Nigeriaanse Ifemelu en Obinze heeft me tot de laatste pagina vastgehouden en nooit meer losgelaten. Het vertelt het verhaal van twee mensen die overzees op zoek gaan naar nieuwe kansen. De een in Amerika, de ander in Londen. Een eerlijke weergave van de zoektocht naar succes en geluk die zeker niet altijd makkelijk is. Tussen het verhaal door lezen we de kritische, gevatte en geestige blogs van Ifemelu, voornamelijk over hoe zij als Nigeriaanse vrouw in Amerika behandeld wordt. Ze beschrijft een universeel soort ‘anders voelen’, wat voor mij soms pijnlijk, soms geruststellend herkenbaar was. Dit boek moet écht iedereen lezen.

#2 Scheelden van leem

Boeli van Leeuwen

Dit boek las ik voor het eerst tijdens mijn studie Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit Leiden. Vaak wanneer ik een roman voor een vak helemaal uit moest pluizen, kon ik de schoonheid er niet meer van zien. Het werd een object dat ik moest onderzoeken en begrijpen in plaats van een kunstwerk waar iemand lief en leed in had gestopt. Scheelden van Leem was daar een uitzondering op. Toen al werd ik overdonderd door de symboliek, de schrijfstijl en een einde dat mij doodstil achterliet. Het is van alles tegelijk: dik en dun, Nederland en Curaçao, magisch en realistisch. Een literair avontuur dat ik iedereen gun.

#3 Drift

Bregje Hofstede

Ik ben dol op alles van Bregje Hofstede, maar Drift spant de kroon. De autofictieve roman, waarin ze de relatiebreuk met haar jeugdliefde beschrijft, voelde denk ik voor veel jonge vrouwen als het verhaal dat zij zelf hadden kunnen of willen schrijven. Het is overal herkenbaar en toch ontzettend uniek. Een zoektocht naar zichzelf die nergens uiteenvalt in clichés en overdrijvingen. Dat vind ik heel knap gedaan. Om een of andere reden lees ik dit boek elke winter. De woorden zijn voor mij een warm dekentje waar je onder kan kruipen nadat je net iets te lang op het ijs hebt gestaan. Het perfecte boek om bij thuis te komen.

Djuna Kramer (online redacteur)

#1 Moord op de moestuin

Nicolien Mizee

Ik hou ervan als er in romans uitgebreid over eten geschreven wordt en daarmee ben ik bij Nicolien Mizee aan het goede adres. De zussen uit dit boek zijn constant chipolatapudding aan het maken, vissen aan het garen in een zoutkorst of eetbare kruiden aan het plukken uit de moestuinen van het tuinpark waar het boek speelt. Dat wil niet zeggen dat Moord op de moestuin sloom voortkabbelt. De dialogen zijn grappig en slim geschreven en gaan net zo makkelijk over vogelsoorten als over vanitasschilderijen. Er wordt aan één stuk door getafeld, gekookt en getuinierd, maar intussen komen er heel wezenlijke thema’s langs. Er moet een moord worden opgelost, maar dat gebeurt vooral op de achtergrond - iets wat ik erg origineel vind. De betekenis en het grotere verhaal schuilen ergens tussen de alledaagse handelingen, net als in het echte leven.

#2 Milkman

Anna Burns

Dit boek speelt ten tijde van ‘the troubles’ in Noord-Ierland, maar in welk jaar precies, of in welke stad het zich afspeelt wordt niet genoemd. Milkman is geschreven vanuit het perspectief van een meisje in een arm gezin, dat zich aan alle kanten beklemd voelt. Haar moeder wil dat ze trouwt, net als haar zussen die in ongelukkige huwelijken zitten. In de buurt wordt ze beschouwd als een rare en wordt er veel over haar gepraat. Dan is er nog de mysterieuze ‘milkman’, waarschijnlijk een paramilitair, die zijn oog op haar heeft laten vallen en die altijd lijkt te weten waar ze is. Overal om haar heen is geweld en grimmigheid. De stijl van dit boek is uniek, met complexe, voortrazende zinnen. Het doet me denken aan A clockwork orange, omdat je steeds verder wordt meegenomen in de taal van de hoofdpersoon, totdat je woorden snapt die je aan het begin van het boek nog niet zou kunnen ontcijferen. Ik hou ervan als de schrijver je zo uitdaagt en zo compromisloos vanuit één perspectief schrijft. Je krijgt in Milkman nooit meer context dan de hoofdpersoon heeft en er wordt niets uitgelegd wat voor haar vanzelfsprekend is. Historische feiten en jaartallen leer je er niet van, eerder vóél je voor heel even hoe het was om in die situatie te leven

#3 My favourite thing is monsters

Emil Ferris

Als kind verslond ik stripboeken als Suske & Wiske, Asterix & Obelix en Kuifje. Ik was ze een beetje uit het oog verloren, maar een paar jaar geleden heb ik graphic novels helemaal herontdekt. Ik kan er weer net zo diep in opgaan als ik dat vroeger deed. Ik neus graag rond bij stripboekwinkel Lambiek in Amsterdam, waar ik onder andere het werk van Daniël Clowes en Derf Backderff heb ontdekt - allebei aanraders. Dit enorme boek van Emil Ferris werd me daar ook aangeraden, en ik heb echt nog nooit zoiets gelezen. Het lijkt één grote verzameling losse tekeningen en schetsen, maar er zit eigenlijk een heel pakkend en spannend verhaal in. My Favourite Thing is Monsters gaat over een meisje dat opgroeit in een grimmige achterstandswijk in Chicago in de jaren vijftig. Ze probeert de moord op haar bovenbuurvrouw op te lossen, waarbij ze half verdwijnt in een fantasiewereld vol monsters. Het boek bestaat uit haar tekeningen, gemaakt op lijntjespapier. Ik kon het niet wegleggen, er zit zó veel in: die uitzichtloze sfeer die het meisje draaglijk maakt door in haar eigen wereld te verdwijnen, raadsels die je als lezer wilt oplossen, verwijzingen naar klassieke kunstwerken. En dat allemaal verbeeld in verbluffende pentekeningen.

Edmée Schimmelpenninck (online redacteur)

#1 De Bijbel. De dragende verhalen

Serge Bloch en Frédéric Boyer

Jaren geleden nam ik me voor de Bijbel van voor naar achter te lezen omdat ik wilde weten wat er nou precies in dit oerboek staat geschreven. Op school had ik de verhalen niet echt meegekregen, behalve dan die ene; het kerstverhaal. Mijn pogingen tot het lezen van de Bijbel kwamen echter nooit verder dan een paar flinterdunne pagina’s vol minuscule letters. Tot ik in een boekhandel deze graphic novel versie vond. De tekeningen van deze bijbel in avantgardistische stripstijl spatten van de pagina’s. Tekenaar Serge Bloch weet met zijn expressieve pen de personages uit het Oude Testament tot leven te brengen en ze gevoel te geven. Het is overigens geen kinderbijbel, het boek is voor 15 jaar en ouder, misschien omdat er toch ook best wat geweld, haat, nijd en intriges in voorkomen. Maar ook betoverende liefdes, helden en barmhartige Samaritanen.

#2 Verzamelde gedichten

Hanny Michaelis

In aanloop naar de feestdagen sta ik stil bij de mensen die in mijn omgeving overleden zijn en aan het kerstdiner zullen ontbreken. Omdat het gemis rondom de feestdagen extra groot is, prijs ik graag de poëzie van Hanny Michaelis (1922-2007) aan. Hartverscheurend mooi vind ik haar gedichten. Ze gaan vaak over het gemis van dierbaren, weemoed, teleurstellingen, relaties die op de klippen lopen en het verstrijken van tijd. Ze schrijft veel over rouw want ze verloor haar beide ouders tijdens WOII.

#3 The course of love

Alain de Botton

Alain de Bottons bespiegelingen op het geloof in de romantische liefde raad ik iedereen aan, wat je relatiestatus ook is. Als filosoof weet hij op luchtige wijze de romantische liefdesmythe in kaart te brengen. Oftewel, hetgeen we elkaar wijs maken over ‘echte liefde’ middels verhalen, muziek, films en boeken. De Botton is in staat om thema’s waar ik onbewust en bewust mee worstelde, te verwoorden en te verklaren. Dit boek is ook prettig voor hen die opzien tegen gesprekken over relatiestatussen, kinderen en het behalen van succes, tijdens het kerstdiner. Met de ontnuchterende blik van De Botton kreeg ik juist weer extra geloof in de liefde.

Sjoerd Aarden (online redacteur)

#1 Kindertijd

Tove Ditlevsen

Kindertijd is het eerste deel van Tove Ditlevsens Kopenhagen-trilogie. Drie boeken die deze Deense schrijver tussen 1967 en 1971 schreef, maar nu pas voor het eerst naar het Engels en Nederlands zijn vertaald. Ik liet me moeiteloos verleiden door Ditlevsens achtergrondverhaal: een literair buitenbeentje dat tijdens haar actieve jaren werd verstoten door het mannenbastion van de Deense schrijverswereld, maar tegen de tijd van haar (tragische) dood uitgroeide tot een van de grootste literaire stemmen van het land. De Kopenhagen-trilogie is een bundeling memoires, bestaande uit de delen Kindertijd, Jeugd en Onafhankelijkheid.

Dit eerste deel gaat dus over, jawel, haar kindertijd. Het kinderlijke schuilt in haar soms naïeve gedachten en onbegrip over haar omgeving, maar al gauw wordt duidelijk dat ze ver buiten de leefwereld van haar leeftijdsgenoten staat. Haar observaties zijn scherp en intelligent, maar ook dromerig en poëtisch. Ze beweert vaak dat haar kindertijd maar beter zo snel mogelijk voorbij kan zijn, tegelijkertijd klinkt er in het boek ook een zekere heimwee door.

Niet dat ze per se fouten of verkeerde beslissingen in haar jonge jaren heeft gemaakt, want voor een meisje dat in 1917 werd geboren in een verloederde arbeiderswijk te Kopenhagen, viel er weinig te beslissen. Een treurig lot. De wereldwijde erkenning voor haar oeuvre is, hoewel pas achteraf, ontzettend terecht. Ditlevsen schrijft wonderschoon. Rauw en eenvoudig, maar fijnbesnaard en hartverscheurend. Geen lichte kost, maar de lengte leent zich daar perfect voor; je leest het in een dag uit.

#2 Jaag je ploeg over de botten van de doden

Olga Tokarczuk

Een van de meest imponerende boeken die ik afgelopen tijd las. Alleen al de titel is een prijs waard. Nu won Olga Tokarczuk in 2018 al de Nobelprijs voor Literatuur, dus dat zit wel goed. Ik las dit boek afgelopen zomer, zwetend en hijgend op mijn balkon, maar waande me tegelijkertijd in een grauw, ijzig Pools bergdorpje.

Daar waakt de zonderlinge zestiger Janina Duszenko over de huizen van bewoners die voor de kou zijn gevlucht. In haar vrije tijd houdt ze zich bezig met astrologie en het vertalen van de poëzie van William Blake. Dat verloopt allemaal vreedzaam, totdat leden van de lokale jachtvereniging een voor een vermoord worden aangetroffen. Voor alle andere karakters in het boek wordt het vanaf hier een thriller, maar volgens Janina is er meer aan de hand. Zouden de dieren uit het bos plichtig zijn? Zou dít het moment zijn waarop de aarde zich tegen de mens keert? Wat volgt is een bloedstollend onderzoek; wonderlijk geschreven en zorgwekkend visionair.

#3 Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken

Arjan van Veelen

Een vrij recente roman die, naar mijn mening, veel meer aandacht zou moeten krijgen. En ja, net als mijn vorige keuze, kocht ik dit boek ook vanwege de titel. Schrijver en journalist Arjen van Veelen schreef dit boek als ode aan zijn overleden vriend, schrijver Thomas Blondeau. Ze studeerden samen Klassieke Talen in Leiden en hielden daar een lange en intieme vriendschap aan over. Blondeau overleed in 2013 aan een onverwachte aortaruptuur en dit boek voelt als een document over de rouwverwerking van zijn beste vriend. Een uiterst bijzonder document, want Van Veelen reist af naar Alexandrië om de boeken van Blondeau te vereeuwigen in de beroemde Bibliotheek van Alexandrië. Aantekeningen is een prachtig essayistische roman met ontelbaar interessante gedachtenexperimenten over rouwverwerking en manieren om betekenis te geven aan het leven en de dood. Een boek als monument.

Simone Dekkers (online samensteller a.i.)

#1 Mitunter sogar lachen

Erich Fried

Dit boek is niet alleen waardevol omdat het laat zien hoe wreed ook die periode voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog was, en hoe de signalen voor een angstaanjagende politiek al ver voordat ze doorbreekt, voelbaar zijn, maar ook omdat het ons leert hoe onverwoestbaar, talent, moed, en onvoorwaardelijke liefde is, en hoe sommige mensen, zoals de gelauwerde Erich Fried, één van mijn favoriete schrijvers, in staat zijn boven zichzelf, en al het leed dat hen is aangedaan, uit te stijgen. Als joods jongetje, geboren in 1921 te Wenen, werd Fried gemarteld, gekweld en opgejaagd door (het oprukkend) fascisme en nazisme en zagen zijn kinderogen al vroeg de duistere kanten van het leven. Desondanks of misschien juist wel daardóór, is hij zich altijd in blijven zetten voor het goede, schreef hij scherpe, uitgesproken, politiek geëngageerde gedichten, sprak hij zich uit tegen onrecht - de oorlog in Vietnam, het beleid van Israël – maar kon hij ook als geen ander schrijven over de liefde. In een interview werd hem eens gevraagd: ‘Waarom schrijft u? Omdat u wil of omdat u moet?’ Het antwoord: ‘Ik geloof, omdat ik moet.’ Ik heb het tijdens het lezen niet drooggehouden.

#2 De vlecht

Laetitia Colombani

De levens van drie vrouwen, die niet van elkaars bestaan afweten, met alle drie een compleet andere standplaatsgebondenheid, worden door Colombani indirect met elkaar verweven en op die manier onbewust een verrijking voor elkaars bestaan. Die onzichtbare lijn, die ons bindt en verbindt, ook al realiseren we onszelf dat vaak niet, vind ik niet alleen een mooi gegeven, maar ook, vooral in deze tijd, een boodschap van hoop. In al hun kwetsbaarheid, en met al hun tegenslagen, blijven de vrouwen strijdbaar en nemen ze geen genoegen met het leven dat van hen wordt verwacht. Ze rukken zich los van verwachtingen en oude patronen en houden daarbij indirect elkaars hand vast. De symboliek is groots.

#3 Weg van Damascus

Ghayath Almadhoun

Oorlog op papier. De gedichten van Almadhoun over zijn thuisland Syrië raken me nog dieper dan de nieuwsbeelden op tv of artikelen in de krant. Je leest niet alleen zijn rauwe ervaring, zijn herinneringen aan de stad die hij achterliet, maar ook zijn woede en wanhoop, zijn machteloosheid en zijn pijn, maar vooral zijn schuldgevoel hier te zijn en niet meer daar. Het grijpt je bij de keel, je wilt het eigenlijk niet lezen, wilt eigenlijk niet eens dat het geschreven had moeten worden, maar je kunt niet anders. We moeten deze gedichten en de hand die het heeft geschreven koesteren. Ze zijn onze hoognodige spiegel.

‘In een stad van wederopbouw, zoals Berlijn, ligt een geheim verborgen dat iedereen kent, en dat is de…Nee, ik ga niet herhalen wat bekend is, maar ik zal jullie iets vertellen wat jullie niet weten: Het probleem van de oorlog zit hem niet in wie sterven, maar in wie na afloop nog in leven zijn.’

Silvy Broeren (producer)

#1 1Q84

Haruki Murakami

Deze trilogie kan je frustreren, verwarren, vermoeien met trage, spanningsloze beschrijvingen en je door kleine minivertellingen weer verlichten. Volg je in dit grote mysterieuze boek afwisselend de levens van Tengo en Aomame, volg je een liefdesverhaal, of zit je in een surrealistische geschiedenisles? Pas toen ik het boek uit had, besefte ik dat het voelde alsof ik weken in het brein van Murakami had rondgewaard, zonder een specifieke richting op te gaan.

Een dikke aanrader als je in deze onzekere of verwarrende tijden houvast zoekt die er niet is. Laat je door dit boek meevoeren en volg in cadans de woordenstroom zonder einddoel.

#2 Kalme Chaos

Sandro Veronesi

Dat beeld. Pietro Paladini zit in een auto. Het noodlot heeft toegeslagen en hij zit daar nu elke dag, geparkeerd voor de school van zijn tienjarige dochter. Hij wordt bezocht door mensen die hun leed met hem delen, maar wanneer, en hoe, verwerkt hij zijn eigen grote verdriet? Het verhaal is mooi, maar Veronesi heeft mijn hart veroverd met zijn intellect en zijn intense stijl van schrijven, want hoewel de dagelijkse stilte de boventoon blijft voeren, voel je de dreigende storm tot in je tenen.

#3 Iemand niemand en honderdduizend

Luigi Pirandello

Pirandello schreef dit boek in 1926, ik las de vertaling in 2001, en ik dacht na het lezen van dit boek dat ik de kern van het menselijke zijn en de bedoeling ervan had gevonden. Wist ik veel, dat die kern en die bedoeling zich nog vele malen zou hervormen. Wie ben je? Voor wie? Heb je daar invloed op? Moet je, om je ware identiteit te achterhalen, alles en iedereen achterlaten om zo die ene ‘iemand’ te zijn of heb je die blik van de ander juist nodig? Of besta je sowieso al uit honderdduizend ‘iemanden’? Deze ‘pirandelliaanse’ visie op identiteit is van alle tijden.