Het Spoor Terug
Release Haarlem 2
Aflevering 2 van tweeluik over de geschiedenis van Release Haarlem.
Inleidende teksten:
inleiding redactie
Alles moet anders, en het kan ook. Kijk zo.
25 jaar geleden, zo rond deze tijd, betoogde Release tegen welhaast elk aspect van hulpverlening en maatschappelijke zorg. Release stond voor alternatieve hulpverlening. De psychiatrie moest persoonlijker worden, pillen waren taboe. Dienstweigeraars werden juridisch geholpen, ieder verzoek om Abortus, toen zeer verboden, werd gehonoreerd.
25 jaar geleden werd Release Haarlem opgericht, dat binnenkort het 25-jarig jubileum viert. Verslaggever Max Sipkes was zelf nauw betrokken bij de begintijd van Release. Hij volgt vandaag het spoor terug.
tekst:
Release werd opgericht nadat de Kraakactie van 5 mei in Haarlem een doorslaand succes bleek. Van links tot rechts bleek sympathie voor de krakers. Maar de gezinnen waarvoor werd gekraakt zaten soms in een diep sociaal dal. Hulp was dus geboden. De krakers werden massaal hulpverlener.
tekst
In oktober 1970 begint Release Haarlem op een zolderverdieping aan de Versponckweg in Haarlem. Release was in de kortste keren een hele meneer in Haarlem. De organisatie kreeg aanzien omdat zoveel instanties sympathie toonden. Vooral de successen met Kraken in mei 1971 gaven Release aanzien. Jan Haverkort, nu wethouder en toen medewerker van de werkgroepen drugs en minderjarigen en psychologie beschrijft de status die een Releasemedewerker toen had.
Tekst
Release werd de grootste hulporganisatie in Noord-Holland. 130 medewerkers en 30 deskundigen vormden acht werkgroepen. Drugs, Minderjarigen, Vreemdelingen, Huisvesting, Abortus, Psychologie, algemene zaken, en Militaire zaken. Na de eerste euforie, Release is een groot succes en wordt algemeen geaccepteerd, ontstaat een principiële discussie. Moet Release zelf hulp verlenen, is de vraag. Nee, zei toen Ben Evers.
tekst
Release is dan al verhuisd naar een groter onderkomen aan de Gasthuisvest in Haarlem. Van ‘s ochtends tot 's avonds 11 rinkelt de bel en komen nieuwe hulpvragers binnen. Meer dan 2000 per jaar, schrijft het jaarverslag. Hulp wordt verleend op alle mogelijke gebied. De voormalige krakers worden hulpverlener.
tekst
Toen was abortus vrijwel onbespreekbaar. Wie ervoor naar de huisarts ging werd eerder aan een tehuis dan aan abortus geholpen. De werkgroep abortus werkte zelfs voor Releasemedewerkers in het geniep. Abortus was maatschappelijk nauwelijks bespreekbaar. Maar de vragen kwamen wel. Bij Els de Keizer en bij Cilia van Dijk, beiden toen medewerker van de werkgroep Abortus.
Tekst
aldus Cila van Dijk.
Release is dan een hulpverleningsfabriek. Waar de brede samenstelling van Release zoals bij het kraken een uitkomst was, wordt dat toch een beperking. Terugkijkend was hulpverlenen misschien niet de sterkste kant van Release.
Annemieke Evers had grote moeite met de manier waarop Release zich ontwikkelde.
tekst:
Psychologische hulp was 25 jaar geleden tamelijk nieuw. Release had de tijdgeest. De drie werkgroepen psychologie weerspiegelden de maatschappij. De hulp werd verleend door scholieren, studenten, werklozen, allochtonen en Dolle Mina's. De Haarlemse Psychiater Wim Wildschut was een van de drie psychiaters die als 'deskundige' de vergaderingen bijwoonde. Wildschut was bevriend met de toen bekende Haarlemse psychiater Jaap Spanjaard, eveneens deskundige-begeleider van de werkgroep psychologie.
tekst
Jan Haverkort was toen 19 jaar. Zijn Release-tijd noemt hij 'mijn eerste universiteit. Hij zat in de werkgroep minderjarigen, psychologie en in de werkgroep Drugs. Op voorlichtingsbijeenkomsten toonde hij hasjiesj en marihuana in afgesloten potjes. Dat veroorzaakte rellen. Maar hij klom binnen twee jaar op tot de drugsdeskundige van Haarlem.
Tekst
Jan Haverkort werkte in 1970 voor Release, nu voert Release nog regelmatig actie tegen de voormalige collega. Trouw aan de oorsprong staat huisvesting bovenaan het lijstje van actiepunten. Nu is Haverkort wethouder van Huisvesting en vond eerder dit jaar Release tegenover zich.
tekst
Release won de procedure tegen wethouder Haverkort. De rechter oordeelde dat Release, en niet het gemeentebestuur, gelijk had. Het ging juridisch om een detail. De gemeente had de brief anders moeten adresseren. Oud actievoerder Haverkort vindt dat de regels voor de overheid steeds ingewikkelder zijn geworden en het oorspronkelijke doel vaak voorbijschieten.
tekst:
Na 25 jaar helpt Release nog steeds. Vorig jaar registreerden de medewerkers 500 hulpvragen. De meeste gaan over huisvesting, maar ook problemen met uitkeringen scoren hoog. Dat blijkt uit het jaarverslag over vorig jaar dat net is uitgekomen. In de gang bespreken drie cliënten het weekeinde. De een sliep buiten, de anderen tobben over de toekomst. Hugo Post beklaagt zich over het verliezen van de 20-duizend gulden subsidie van de gemeente Haarlem. Dat is, meent hij, te wijten aan de halsstarrige houding van de PvdA-wethouders. Release is nu noodleidend. Maar ook springlevend. En bikkelhard nodig. Zegt Post.
slottekst voor redactie
De historische fragmenten komen uit de film 'De Hulpverleners' van Charles Leeuwenkamp en Nettie Rosenfelt, die in 1971 werd uitgezonden op de VPRO televisie.