Het Spoor Terug
Ras breekt het uur der vrijheid aan 13: De Verwachting
Dertiende en laatste deel van de dertiendelige serie gedramatiseerde documentaires 'Ras breekt het uur der vrijheid aan' over het roerige einde van de 19de eeuw.
Deze aflevering gaat over de plannen en idealen voor een mooie nieuwe toekomst aan de vooravond van de nieuwe eeuw, de rol van de in 1894 opgerichte SDAP en de utopieën die opgeld doen.
Beschrijving
Met de oprichting van de SDAP in 1894 lijkt een eind te zijn gekomen aan het bevlogen revolutionair socialisme. Van de eens zo grote Sociaal Democratische Bond van Domela Nieuwenhuis is bijna niets meer over. Toch blijft de Nieuwe Maatschappij de gemoederen verhitten. Er verschijnen
utopische romans als 'Looking Backward' van Bellamy over het jaar 2000, Jan Rutgers beschrijft zijn ideeën over 1999 en Jan Holland beschrijft het ideale land Darwinia. Kleine groepjes mensen trekken zich terug uit de maatschappij op zoek naar een beter bestaan, zoals de Christen Anarchisten in Blaricum en Frederik van Eeden in het Bussumse Walden. Ook buiten Nederland zijn er dergelijke initiatieven.
Aan het woord:
- Dominee Sybe Kylstra over de start van de Kolonie van de Internationale Broederschap in Blaricum op 17 juni 1900;
- pioniers Tjerk (voormalig propagandist voor de NMB) en Trui Luitjens over hun ideaal van het christenanarchisme;
- Telegraafjournaliste Henriette Hendrix, die zich bij de kolonie aansluit;
- de Friese dominee Anne de Koe, die na een jaar overstapt van de kolonie in Blaricum naar Walden in Bussum, waar hij administrateur wordt, omdat de allerliefde, het ideaal in Blaricum, voor hem moeilijk in praktijk te brengen is. Ook vertelt hij over de scherper wordende tegenstellingen tussen hem en van Eeden, die ertoe leiden dat hij in 1903 de kolonie verlaat;
- Frans Buchner, die met zijn reisgenoot Sajet in Venezuela het Vrijland wil stichten. De Vrijlandbeweging valt echter snel uiteen, en de belangrijkste propagandist K. ter Laan, sluit zich met vele Vrijlanders aan bij de SDAP.
Rolverdeling:
Frank Engering als Frans Buchner
Henk van Hoorn als Frederik van Eeden
Bernt Luger als dominee Anne de Koe
Miel Pels als Tjerk Luitjes
Kees Slager als dominee Kylstra
De serie 'Ras breekt het uur der waarheid aan' is gebaseerd op interviews met en getuigenissen van arbeiders en bazen zoals die zijn vastgelegd in het rapport van de 'Parlementaire Enquête naar de Arbeidsomstandigheden in Nederland van 1887', kortweg de 'Arbeidsenquête van 1887'.
De serie is onderscheiden met de Zilveren Reissmicrofoon 1990. De serie is tot stand gekomen met een subsidie van het Stimuleringsfonds Bijzondere Omroepproducties.
Uitgebreidere documentatie aanwezig in VPRO archief
Muziek Bennie Huisman