Het Spoor Terug
Arbeiderslevens 6: de drie zusters Eggert
Zesde deel van een zesdelige serie documentaires over arbeiderslevens in Nederland.
Centraal staan het leven en arbeidsverleden van de drie zusters Mineke, Gerritje en Rika Eggert als arbeidsters in de textielindustrie in Twente en als dienstbodes in Amsterdam in de jaren twintig en dertig van de 20e eeuw. Gespreksonderwerpen zijn de armoede, het werk en het gebrek aan voorbehoedsmiddelen.
Beschrijving
0'00" De drie zusters Mineke, Gerritje en Rika Eggert klagen over de lange werktijden, grote woon-werkafstand en lage betaling in de textielindustrie in de jaren twintig en dertig. Muziekfragment: liedje over 'textiel'.
Tekst over de geschiedenis van de textielindustrie in Twente.
na 3'19" De zusters hadden naar eigen zeggen een armoedig bestaan in de jaren twintig en dertig. Ze spreken verontwaardigd over de door de regering Colijn ingevoerde belastingplaatjes voor de fiets. Eén van de zussen moest altijd tegen haar zin op haar broertjes passen. "Oh wa wa'k dan altied hellig."
na 8'15" De Eggerts vertellen vaak niet naar school te zijn gegaan bij gebrek aan schoeisel. Een aardige juffrouw gaf één van de zussen schoenen. Vader Eggert werkte vlak over de grens in Duitsland. De zusters zeggen dat er thuis niet over seks werd gepraat, omgaan met jongens was ook taboe. Eén van de zussen vertelt hoe ze moet helpen bij de geboorte van broertjes en zusjes. Op een vraag van interviewer beschrijven de zussen de inrichting van het huis in Glanerburg. Er was zo'n gebrek aan ruimte dat een overleden broertje dagen opgebaard stond in dezelfde kamer waarin de familie woonde, sliep en at.
na 14'31" Volgens de zussen waren hun ouders kerkelijk en politiek niet geïnteresseerd. Vader interesseerde zich wel voor muziek. De kinderen bleven maar komen en de armoede groeide daardoor. Er wordt uitgebreid gesproken over het ontbreken van voorbehoedsmiddelen en de weigering van "de mannen" om "voor het zingen de kerk uit te gaan".
na 19'04" Twee van de zussen vertellen over hun verblijf in Amsterdam als dienstbodes en hun terugkeer naar Twente. Ze kwamen in de textielfabriek terecht waar ze tegen stukloon gingen werken. Al het verdiende geld werd aan vader en moeder overgedragen die de zussen op hun beurt zakgeld uitkeerden. Zondag was de traditionele dansdag.
na 27'02" Dansen was het enige vermaak, zo vertellen de zussen. De rest van de week bestond uit werken, eten en slapen. Zaterdag moest het huishouden van oma gedaan worden. De zussen werden naast hun gewone werk geacht veel in het huishouden te doen. Tekst over de vrouwen die vaak in de spinnerij werkten.
na 31'01" De zussen gaan tot in detail in op de werkzaamheden die ze in de textielfabriek verrichtten. Ze hadden geen hekel aan het werk, maar wel aan de omstandigheden in de fabriekshal. Het was er lawaaierig, smerig en heet.
na 45'57" Ze vertellen over de arbeidsverdeling tussen mannen en vrouwen. Eén van de zussen herinnert zich de ruzie die ze kreeg met een vrouw die spullen van 'haar' machine afhaalde, zodat zij minder productie kon maken en dus minder geld kreeg. De drie zussen vertellen over de staking in 1931 en de liedjes die ze toen zongen. Eén van de zussen is een jaar werkloos geweest nadat ze brutaal was geweest toen ze betrapt werd bij het te lang doorwerken. Volgens de zussen hadden textielfabrieken onderling afspraken gemaakt om werknemers die bij andere textielfabrieken gestopt waren met werken, zes weken lang niet aan te nemen. De zussen verwijten zichzelf vroeger niet genoeg nagedacht te hebben. Ze lagen krom om de kas te spekken van de hoge heren.
na 43'31" De drie zusters Eggert vertellen over de fabriek van Roombeek, waar de werkdruk enorm hoog lag. De houding van de bazen ten opzichte van de arbeiders werd met de jaren menselijker.
na 46'02" Eén van de zussen vertelt over het ontslag dat ze kreeg, omdat ze in verwachting was. Ze ging later met haar man weer aan de slag bij Roombeek, waar ze een jaar later weer werden ontslagen. De andere zus heeft tot haar vijftigste in de fabriek gewerkt en van haar 50e tot haar 60e in een ziekenhuis. De zussen vertellen over de belabberde pensioenregeling.
na 50'33" Einde.