Het Spoor Terug
Arbeiderslevens 5: Marie Eikenhout-Deurloo
Vijfde deel van een zesdelige serie documentaires over arbeiderslevens in Nederland.
Centraal staan het leven en arbeidsverleden van Marie Eikenhout-Deurloo als 'meid' op een boerderij in de Biesbosch en als landarbeidster in Zeeland. Gespreksonderwerpen zijn de armoede en het werk.
Beschrijving
0'00" Muziekfragment. Marie Eikenhout-Deurloo stelt zich voor en vertelt over haar vroegste herinneringen. Toen haar vader opgeroepen werd voor de mobilisatie in de Eerste Wereldoorlog, verhuisde het hele gezin naar het armenhuis. Inleiding door presentator over de positie van landarbeiders en over de verhuizing van het gezin naar de Biesbosch waar vader Deurloo werk als boerenknecht krijgt.
na 2'14" Marie zegt 10 jaar in Werkendam in de Biesbosch te hebben gewoond en vertelt over die periode. Ze zorgde voor haar twee broertjes, waar ze overdag op paste. De drie kinderen moesten rond het knechtshuisje blijven hangen. Pres. met tekst over het gezin Deurloo dat verhuisde en over vader die los-arbeider werd.
na 4'31" Marie vertelt dat ze samen met haar broertje hout verzamelde uit de rivier. Marie moest haar moeder helpen en op het land werken. Ze vertelt over de inrichting van het huis en vertelt dat haar vader slagersknecht was om zo aan kleding voor het gezin te komen. Marie praat over het verschil in welvaart tussen vroeger en nu en over het gebrek aan eten in de twintiger jaren. Haar ouders hadden het volgens haar slecht, toch werden er op zondagavond christelijke liederen gezongen. Hulp van de kant van de kerk was er niet of nauwelijks.
Tekst over Marie Eikenhout, die met interviewer naar de plaats toegaan waar het knechtshuisje stond.
na 16'41" Inleiding op locatie. Marie praat over haar moeder die van maandagochtend tot zaterdagavond op de boerderij werkte. De kinderen mochten overdag niet op de boerderij komen. Zij speelden en hingen de hele dag alleen rond het huisje. Pres. met tekst over het gezin dat het knechtshuisje moest ontruimen, omdat moeder Deurloo niet langer als 'meid' werkte na de geboorte van een dochter. Marie keert als 12-jarige als meid terug op dezelfde boerderij.
na 21'50" Marie vertelt over de lange werkdagen. Ze werkte van 5 uur 's ochtends tot 9 uur 's avonds. Ze sliep in de keet bij haar vader en vier andere landarbeiders. Ze vertelt over de werkzaamheden die ze op de boerderij verrichtte. De zondag werd steevast gebruikt om slaap in te halen. Tekst over de verhuizing van het gezin naar Zeeland, waar Marie als landarbeidster aan de slag gaat.
na 27'43" Marie vertelt over de verschillende werkzaamheden gedurende een seizoen. Ze deed al het werk dat de mannen ook deden. Dat was "geen vrouwenwerk". Het leven bestond toen voor haar uit werken, werken om te eten. Elke twee jaar kreeg haar moeder er een kind bij wat de armoede alsmaar vergrootte.
na 35'35" Interviewer vraagt hoe Marie het werk vond. Het hing je je keel uit, maar toch had je soms plezier, luidt haar antwoord. Het woord "slavenleven" komt uit haar mond.
Tekst over Marie die op 20-jarige leeftijd trouwde. Ze had toen 6,50 gulden spaargeld. Korte stilte. Marie memoreert het gebrek aan geld. Ze vertelt over haar werk op de boerderij en de schamele verdiensten die er tegenover stonden. Van de 6,50 gulden kocht ze huisraad.
Tekst over Marie die een half jaar na de trouwdag haar eerste kind kreeg. Na enige tijd ging ze weer werken.
na 39'54" Marie zegt daarover dat de werkende vrouw het spaarpotje van het gezin was. Het gezin kocht biggetjes van het geld, die vetgemest en geslacht werden.
Tekst over één boer die Marie kleineerde, waardoor ze hem altijd bleef haten.
na 42'21" Marie vertelt waarom ze hem haatte: hij was zeer onredelijk. Sommigen van de boeren waren volgens haar slecht, maar er waren ook goede bij. Ze zegt wel kwaad te zijn geweest op die boer. Ze wilde niet meer bij hem werken, omdat het haar stak dat ze zo gekleineerd werd.
Tekst over het einde van haar leven als landarbeidster doordat ze hernia kreeg.
na 45'57" Marie bleef naar eigen zeggen tot haar 72e als werkster in het huishouden werken (pro deo). De laatste jaren deed ze dat, omdat ze met het werk was vergroeid. Ze vindt het een straf dat ze nu niet meer kan werken. "Het is mijn lust en mijn leven." Interviewer vraagt haar een terugblik op haar leven te werpen. Ze zegt dat het beste op het laatst kwam en vindt dat ze het nog nooit zo goed heeft gehad als nu ook al is ze wel versleten. Een jeugd heeft ze naar eigen zeggen nooit gehad.
na 49'05" Muziek.
na 50'15" Einde.