Het Spoor Terug
De Rode Jonker 1
Eerste deel van een tweedelig portret van de socialist Marinus van der Goes van Naters, jurist, voormalig Kamerlid voor de SDAP, oud-fractievoorzitter van de PvdA, oud-lid van het Europees Parlement, pleitbezorger van Europese integratie, zorg voor het milieu, natuurbehoud en ontwikkelingssamenwerking.
Van der Goes van Naters schreef o.a. het proefschrift 'Het Staatsbeeld der Sociaaldemocratie' en zijn autobiografie 'Met en tegen de Tijd' (1980).
Interview met Van der Goes van Naters over zijn jeugd in Nijmegen, zijn politieke en huiselijke leven, zijn studietijd in Leiden, de dieptepunten en hoogtepunten in zijn bestaan. Van der Goes van Naters spreekt over zijn jeugdvriendschappen met de latere kunstenaar Pyke Koch en de sociaal-democraat Stuuf Wiardi Beckman en over zijn ontmoeting met zijn latere echtgenote Anneke van der Plaats.
Tijdens het interview worden enkele plekken bezocht die een rol speelden in het leven van 'de rode jonker'.
Beschrijving
Marinus van der Goes van Naters werd geboren in 1900, hij is nu zeven en tachtig jaar en dus iemand die deze hele eeuw overziet. Hij heeft een zeer actief politiek leven gehad. Hij is geboren in Nijmegen, zijn ouders waren liberaal protestants, en maakten deel uit van een kleine gemeenschap van protestanten te midden van een overwegend katholieke gemeenschap. "Roomse schooier" was een geliefd scheldwoord. Zijn vader had een juridische praktijk aan huis. Op vijftienjarige leeftijd deed Marinus met zijn vriendje Pyke Koch (de latere tekenaar) proeven met radiogolven. Op het Stedelijk Gymnasium, bijna achttien jaar oud ziet hij een jongen uit de derde klas die met verve een toespraak over de Troelstra-socialisten houdt. De jongen wordt uitgelachen, maar Marinus roept: "Laat de jongen uitpraten, hij heeft gelijk". Dit is de grondslag voor een jarenlange vriendschap tussen Stuuf Wiardi Beckman en Dub (zoals Van der Goes voor vrienden heet). Zijn ouders moeten met lede ogen aanzien dat hun zoon trekt naar het huis van de familie Beckman, die veel ruimdenkender zijn. Helemaal mis is het thuis als Marinus samen met Stuuf naar Troelstra gaat luisteren, een rode tulp in het knoopsgat. Ze studeren samen in Leiden. Van der Goes is er o.a. lid van het Corps, maar ook van de Praktisch Idealisten Associatie. Het is tijdens een uitstapje van die PIA dat Anneke van der Plaats hem opvalt als een bijzondere verschijning. Ze wordt door de verliefde student onmiddellijk uitgenodigd voor een voorstelling van een middeleeuws spel. Het begin van een vijf en zestig jaar durende relatie.
We volgen het Spoor terug met Marinus van der Goes van Naters, jurist, Kamerlid voor de SDAP, fractievoorzitter van de Pvd A, lid van het Europees Parlement, strijder voor het milieu en schrijver van o. a. Het Staatsbeeld der Sociaaldemocratie, (z'n proefschrift), De Leiding van de Staat (1946), en zijn autobiografie Met en Tegen de Tijd (1980).
Marinus van der Goes van Maters werd geboren in 1900, hij is nu zeven en tachtig jaar en dus iemand die deze hele eeuw overziet, Hij heeft een zeer actief politiek leven gehad.
Hij is geboren in Nijmegen, zijn ouders waren liberaal protestants, en maakten deel uit van een kleine gemeenschap van protestanten te midden van een overwegend katholieke gemeenschap. Roomse schooier was een geliefd scheldwoord. Zijn vader had een juridische praktijk aan huis.
Op vijftienjarige leeftijd deed Marinus met zijn vriendje Pyke Koch ( de latere tekenaar) proeven met radiogolven. Op het Stedelijk Gymnasium, bijna achttien jaar oud ziet hij een jongen uit de derde klas die met verve een toespraak over de Troelstra-socialisten houdt. De jongen wordt uitgelachen, maar Marinus roept: 'Laat de jongen uitpraten, hij heeft gelijk'. Dit is de grondslag voor een jarenlange vriendschap tussen Stuuf Wiardi Beekman en Dub (zoals van der Goes voor vrienden heet). Zijn ouders moesten met lede ogen aanzien dat hun zoon trekt naar het huis van de familie Beekman, die veel ruimdenkender zijn. Helemaal mis is het thuis als Marinus samen met Stuuf naar Troelstra gaat luisteren, een rode tulp in het knoopsgat.
Ze studeren samen in Leiden. Van der Goes is er o. a. lid van het Corps, maar ook van de Praktisch Idealisten Associatie. Het is tijdens een uitstapje van die P.I.A. dat Anneke van der Plaats hem opvalt als een bijzondere verschijning. Ze wordt door de verliefde student onmiddellijk uitgenodigd voor een voorstelling van een middeleeuws spel. Het begin van een vijf en zestig jaar durende relatie.
In de tweede uitzending gaan we naar Nijmegen, waar Anneke van der Plaats en Marinus van der Goes na beider doctoraalexamen gaan wonen. Hij gaat werken op het kantoor van zijn vader en zij leidt cursussen en kampen van de A.J.C..
Dan verhuizen ze naar Heerlen om te werken als raadgever van de 'Moderne' vakbond en hij vindt er de machtige mijndirecties en kerkelijke machthebbers tegenover zich. Voor de socialistische
mijnwerkerskinderen helpt hij de Neutrale Scholen oprichten om de jeugd voor het socialisme te winnen, An en Wim Thomassen worden er onderwijzer, en dit vormt het begin van een levenslange vriendschap.
In 1937 wordt van der Goes gekozen in de Kamer voor de SDAP. In zijn maidenspeech waarschuwt hij tegen het opdringende rechtse extremisme. De nationaalsocialisten zijn dat in 19411 niet vergeten en met andere vooraanstaande Nederlanders gaat hij als gijzelaar naar Buchenwald en later naar St. Michielsgestel.
Na de oorlog wordt van der Goes fractievoorzitter van de PvdA.
Hij overleeft het moeilijke dekolonisatieproces voor een groot deel maar struikelt tenslotte over de kwestie Nieuw Guinea. Een interview aan het persagentschap Aneta over een snelle oplossing voor het Nieuw-Guinea conflict wordt hem kwalijk genomen. Hij zou teveel als eenling opereren zonder fractie en partijbestuur te raadplegen. Van der Goes treedt af als fractievoorzitter. Hij blijft Kamerlid en wordt lid van het Europees Parlement. Ook na zijn pensionering blijft hij actief en biedt aan in Ruwanda jonge juristen van zijn kennis te laten profiteren.
We praten met de Rode Jonker over zijn jeugd, zijn politieke en huiselijke leven, de dieptepunten en hoogtepunten van zijn bestaan, en gaan naar enkele plekken die een rol speelden in zijn leven.