Het Spoor Terug
Het wervende woord 1: Het Volk
Deel een uit de zesdelige serie ‘Het wervende woord’, over kranten die naast het nieuws een boodschap brachten voor de arbeidersklasse.
Op 1 april 1900 rolt het officiële eerste nummer van ‘Het Volk, dagblad voor de Arbeiderspartij’ van de persen. Daarmee krijgt SDAP-leider Troelstra zijn zin: een eigen partijkrant, die het heilig ideaal uitdraagt zonder van de partijlijn af te wijken. Omdat ‘Het Volk’ verzuimt plaatselijk nieuws op te nemen, besluiten boze Rotterdamse SDAP-ers in 1920 een eigen dagblad op te zetten, de ‘Voorwaarts’, in 1922 aangevuld met lokale pagina’s. Snel daarop begint ‘Het Volk’ met acht plaatselijke edities. Zeven van de acht edities worden een flop, op de Dordrechtse editie na, die door de legendarische Voorwaartsdirecteur en hoofdredacteur IJ.G. van de Veen een populair gezinsblad wordt gemaakt.
‘Het Volk’ beleeft een enorme groei in begin jaren ‘30, maar ondervindt al snel veel last van de crisis. Toch weet de krant het hoofd boven water te houden. Tenslotte over hoe de leiding in het begin van de oorlog wordt overgenomen door de NSB: de krant moet blijven bestaan als arbeiderskrant en de boodschap van het nationaal socialisme brengen.
Met:
- een gelezen citaat uit memoires van kantoorklerk Sal Witteboon, die in zijn eentje de Utrechtse editie van ‘Het Volk’ van de grond tilt.
- een nagespeelde toespraak van SDAP-kamerlid Drop, die in 1931 de arbeidersbeweging oproept geld bijeen te brengen voor het nieuwe gebouw van Het Volk aan het Hekelveld.
Interviews met:
- Henk Danz, afkomstig van persbureau Vaz Diaz, die in 1927 door van de Veen wordt uitgenodigd om bij Het Volk te komen werken. Over zijn eerste jaren bij Het Volk, over hoe Het Volk met ijzeren hand wordt geleid door IJ.G. van de Veen, die inmiddels directeur van de NV Arbeiderspers is geworden, over het opzetten van de Arnhemse editie en over de berichtgeving van de Rotterdamse editie in de eerste maanden va de Duitse bezetting;
- Leo Pam, eveneens afkomstig van Vaz Diaz, over zijn eerste jaren bij de editie Amsterdam, over de brand van het Paleis door Volksvlijt waar hij getuige van was, over hoe de krant met behulp van vrijwillige bijdragen en verlagen van abonnementsgeld in de crisisjaren het hoofd boven water houdt, en fel ageert tegen het opkomend nazisme in de jaren dertig, en over de berichtgeving in de eerste maanden van de Duitse bezetting;
- Levinus van Looi, zet radiorubriek op bij Het Volk, en vertrekt in de jaren dertig als correspondent voor de VARA en Het Volk naar Berlijn;
- Karel Polak, die in 1934 het ‘Haarlems Dagblad’ verruilt voor ‘Het Volk’, onder anderen over de latere hoofdredacteur Wiardi Beckman en over hoe in juli 1940 NSB-voorman Rost van Tonningen de leiding overneemt van Het Volk.