VPRO Marathoninterview
Piet Hein Donner: uur 1
Donner is vice voorzitter Raad van State oftewel Onderkoning van Nederland. Toen hij nog minister van justitie was in 2004 sprak hij langdurig met Aukje Holtrop over terreurbestrijding, irritante persmuskieten, geloof en politiek. Hij staat bekend als workaholic: vakkundig, intelligent en rechtlijnig.
----------------------------
Waarom Piet Hein Donner?
Piet Hein Donner wordt geboren op 20 oktober 1948 in Amsterdam. Hij stamt uit een gerenommeerde familie. Zijn vader was een autoriteit op het gebied van het staatsrecht en lange tijd lid van het Europese Hof van Justitie. Donners opa, actief in de Antirevolutionaire Partij (ARP), was twee keer minister van Justitie.
Hij werkt na een studie rechten aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, op de ministeries van Economische Zaken en Justitie en bij de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, eerst als lid en later als voorzitter. Van 1997 tot 2002 is hij lid van het hoogste adviesorgaan van de regering, de Raad van State. Van onbekend christen-democraat heeft Piet Hein Donner zich in een jaar tijd bij het grote publiek flink in de kijker kunnen spelen als een gezaghebbend politicus. Donner knutselt zomer 2002 als informateur vrij snel een nieuw kabinet in elkaar van CDA, LPF en VVD. Zelf gaat hij daarin aan de slag als minister van Justitie, een terrein dat de als briljant bekend staande jurist op het lijf is geschreven. De immer fietsende Donner gaat voortvarend aan de slag met initiatieven om de criminaliteit te bestrijden, één van de speerpunten van kabinet-Balkenende-I. Ook na de snelle val van dit kabinet in oktober, gaat hij in demissionaire status gewoon door met talrijke ideeën en voorstellen. Zo loodst hij in december samen met ambtsgenoot Remkes van Binnenlandse Zaken het nationale veiligheidsplan door de Tweede Kamer. Ook gaat hij actief verder met de invoering van de identificatieplicht, de hervorming van het strafrecht en de voorbereiding van twee gedetineerden op een cel. Als hij begin dit jaar opnieuw informateur wordt voor een regering van CDA en PvdA, droogt de stroom brieven naar de Tweede Kamer pas langzaam op.
De tweede informatiepoging mislukt en de gang van zaken levert een gespannen verhouding op met premier Jan Peter Balkenende, voor wie Donner voorheen als vertrouweling gold. Hun goede relatie is al onder druk komen te staan door de kwestie omtrent prinses Margarita. Tijdens een heikel debat in maart weet Balkenende zich maar moeizaam overeind te houden, vooral dankzij de wijze woorden die Donner hem vanachter de regeringstafel influistert. De breuk tussen de CDA-heren is naar verluidt goeddeels bijgelegd.
Wat uiterlijk betreft is hij een bijzondere verschijning: meestal gekleed in driedelig pak, zich voortbewegend op een stevig herenrijwiel. Voeg daarbij zijn uitgewogen, langzame manier van spreken en zo ontstaat het beeld van een echte calvinist zoals ze niet zo veel meer worden gemaakt. Een bestuurder die voor cartoonisten een goudmijn is.
Enkele kwalificaties van de minister: 'een zeer intelligente man'. 'Iemand die vrijwel het onmogelijke kon waarmaken'. 'Een man die razendsnel wetten kan maken'. 'Superdonnie'. 'Type fatsoensrakker, markant museumstuk '.
Maar hoe ontwapenend barstte hij onlangs in blozen uit, toen het VVD-kamerlid Laetitia Griffiths hem 'een grote schat' noemde. Weliswaar was dat niet alleen als compliment bedoeld, want ze voegde er aan toe dat de minister de plank volledig missloeg, maar Donner keek toch behoorlijk blij bij dat 'grote schat'.
Wie is deze man? Hoe kwam hij op deze post terecht? Wat drijft hem? Hoe ver mag de rechtsstaat opgerekt worden? En waar liggen de grenzen van de tolerantie?