De tweede Zomergast van 2022 is econoom en socioloog Sandra Phlippen (1978). Zij wijdt haar avond aan nieuwe perspectieven op welvaart, klimaat en welzijn. Lees hieronder vijf redenen waarom jij moet kijken.

1. Ze maakt economie behapbaar

Economie is niet een vakgebied dat bekendstaat om z’n toegankelijkheid. Denk aan beurskoersen, rente-indexen en - om maar een term te noemen - intertemporele budgetlijnen: voor de leek gaan de cijfers al snel dansen en zijn de grafieken een ondringbaar woud. En dat is precies wat Phlippen graag wil voorkomen.

In haar media-optredens, bijvoorbeeld bij Late Night, Buitenhof of Op1, vertaalt ze haar vakgebied naar vragen waar we als mensen iets mee kunnen (en moeten). Bijvoorbeeld: wat gebeurt er met mijn baan als gevolg van globalisering? Hoe blijf ik gezond en kan ik straks genieten van pensioen? En: hoe laten we de wereld achter? Krijgen de generaties na ons het beter of slechter? 

In het verleden zocht ze als journalist naar antwoorden. Als hoofdredacteur van het vakblad ESB en daarna als columnist en chef van het economiekatern bij het Algemeen Dagblad. Hoewel ze inmiddels bij ABN AMRO werkt, blijft ze niet weg uit de publieke arena. Sterker nog, omdat ze (geanonimiseerde) betaaldata van miljoenen Nederlanders kan analyseren, heeft ze misschien wel meer dan ooit de mogelijkheid om te zien waar we naartoe gaan in Nederland en vertelt daarover in opiniestukken, columns en in Zomergasten.

2. Ze weet dat tijd een schaars goed is

Phlippen ‘leeft in haar eigen tijdzone’, zo vertelde een vriendin van haar tegen het Het Financieele Dagblad. Een collega noemde het een ‘gezonde en soms ongezonde dosis planningsoptimisme’. Plat gezegd: Phlippen komt geregeld te laat. Maar haar volstrekt onafhankelijke opvatting van tijd heeft haar ook veel gebracht.

In 2009, na de geboorte van haar zoon en een diagnose reumatische artritis, zat ze voor het eerst langdurig thuis. In eerste instantie een kwelling. Maar: 'Gaandeweg vond ik een bodem in mezelf, niets doend, uitkijkend vanaf ons trapje in de tuin. Ik vond rust in de kern, ik voelde: dit ben ik, dit kan ik, dit vind ik leuk. Toen ik daar eenmaal was aangekomen merkte ik dat er veel energie vrijkwam.'

Inmiddels last ze iedere vijf jaar een periode van rust in, waarin ze zich kan bezinnen op volgende stappen. Over de waarde die tijd voor haar heeft, vertelt ze in Zomergasten aan de hand van de kinderfilm Momo. Daarin wordt de gelijknamige heldin geconfronteerd met ‘tijdspaarders’, die in het kader van efficiëntie alles zo gestroomlijnd mogelijk willen maken, maar ondertussen op die verworven tijd parasiteren.

3. Ze bezit een sleutelplek in de klimaattransitie

In discussies over klimaatverandering en hoe we die kunnen voorkomen, gaat het dikwijls over de overheid of grote, vervuilende bedrijven. Maar banken hebben misschien wel net zo’n grote rol te spelen, want zij zijn de instanties met de hand op de knip. Welk bedrijf krijgt wel een lening en welke niet? In welke projecten wordt geïnvesteerd? Voor welke huizen worden er nog hypotheken verstrekt? Banken laten de wereld draaien.

Als hoofdeconoom van het economisch bureau van ABN AMRO zit Sandra Phlippen dus dicht bij het vuur. En vanuit die plek zal ze niet wegkijken van wat er speelt. In columns voor onder meer Het Financieele Dagblad maakt ze zich al jaren sterk voor het vasthouden aan de internationale afspraken die moeten voorkomen dat de aarde binnen afzienbare tijd anderhalve graad opwarmt. ‘We hebben het vaak over de kosten van de transitie, maar de kosten van de niet-transitie, díe zijn pas hoog,’ vatte ze het eerder krachtig samen in het NRC.

4. Ze kijkt voorbij oneliners

Als voorgaande quote doet vermoeden dat Phlippen grossiert in oneliners, dan corrigeren we dat beeld graag meteen. De econoom is wars van populisme en zwartwit-tegenstellingen: juist door op een duidelijke, genuanceerde manier antwoord te geven op vragen over de toekomst van onze banen en pensioenen of de gevolgen van klimaatverandering, wil Phlippen bijdragen aan meer begrip en een geïnformeerd gesprek.

Dat was voor haar ook de voornaamste motivatie om na haar studie de journalistiek uit te proberen: om de heersende maatschappelijke ontevredenheid te ontrafelen. ‘Mijn idee was dat mensen de wereld steeds complexer vonden en voor hun gevoel grip verloren. Ze voelden zich een veertje in de wind. Door op een eenvoudige manier over belangrijke economische vraagstukken te schrijven, wilde ik hun onzekerheid wegnemen,’ vertelde ze daar vorige maand over tegen Het Financieele Dagblad.

Onder meer aan de hand van een fragment uit Sorry We Missed You - de Ken Loach-film over een worstelende pakketbezorger - en beelden van de Occupy-bezetting van Amsterdam, wil Phlippen in Zomergasten de heersende ontevredenheid bespreken en in het bijzonder hoe we met die onvrede omgaan. Daarbij reflecteert ze natuurlijk ook op de rol van de bankenwereld.

5. Ze is een enorme filmfanaat

‘Als andere mensen wel eens dagdromen over wie er op hun begrafenis zou komen, werd er in mijn familie gedagdroomd over: wat zou je doen als je bij Zomergasten zou zitten?’ vertelde Phlippen in de aanloop naar dit programma. En dat dagdromen heeft zich uitbetaald: na kort overleg met haar ‘filmachterban’ (haar ouders, haar zus en haar beste vriendin) rolde er een lijst fragmenten uit waar menig liefhebber van zal genieten.

Zo kun je rekenen op een scène uit het eerder genoemde Sorry We Missed You, maar ook The Square, de prijswinnende film van Ruben Östlund waarin de kunstwereld genadeloos op de hak wordt genomen. En als keuzefilm heeft Phlippen gekozen voor het relatief obscure Dead Ringers van David Cronenberg, een meester op het gebied van psychologische horror. Maak je borst dus maar nat.