Het gesprek vond plaats in 1997, vier jaar voordat Fortuyn de politiek in ging. De twee spraken elkaar voor het programma al eerder in 1993.
Aan het einde van ‘Een Prettig Gesprek’ vroeg Van Gogh zijn gasten altijd een cactus te kussen. In 1997 besluit Fortuyn echter spontaan om niet de cactus, maar Van Gogh te kussen.
Een Prettig Gesprek was een televisietalkshow die werd uitgezonden van 1989 tot 1997. In totaal waren er een kleine 300 mensen te gast. Het programma werd gemaakt door Theo van Gogh, Olivier Jansen en René van Praag. De redactie van Zomergasten had contact met laatstgenoemde en legde hem een aantal vragen voor over het programma.
Hoe ontstond het idee om een interviewprogramma te maken met Theo van Gogh?
'In 1989 heb ik Theo opgebeld en hem voorgesteld een Larry King-achtige talkshow te gaan maken. Daar zag hij wel wat in. Kort daarvoor had hij voor een tijdschrift waarvan ik hoofdredacteur was, PureStyle, Willen Duys geïnterviewd. Dat was een prachtig stuk geworden. Daaruit bleek Theo’s grote talent voor interviewen. We hebben bij het project een derde partner betrokken, een jongen met ervaring in video-productie, Olivier Jansen. Olivier deed de regie, Theo en ik de redactie.
Het is altijd een simpele productie gebleven. Geen publiek, geen vloer vol technici. De meeste draaidagen werden er vier afleveringen opgenomen. Het budget van de eerste afleveringen was een paar honderd gulden. Toen Fons van Westerloo als directeur bij AT5 aantrad heeft hij het programma daar binnengehaald, op advies van zijn zoon Remko. Voordien was het te zien op het open kanaal van de Amsterdamse lokale omroep (Salto), maar bepaalde tijd ook op de Britse commerciële zender Super Channel en bij OOG, de lokale omroep van Groningen. Fons heeft in 1995 SBS6 opgezet en ons ‘meegenomen’.'
Waar werden de uitzendingen opgenomen?
'De meeste afleveringen zijn opgenomen in de studio van AT5. Een enkele keer gingen we naar het huis van de gast, bijvoorbeeld de woonboot van Jeroen Pauw of de villa van Gerard Reve in Vlaanderen. En hotels, zoals het Amstel Hotel, het Kurhaus en Des Indes, hebben ook als decor gediend.'
Aan het eind van Een Prettig Gesprek moest er altijd een cactus gekust worden. Hoe is dit idee ontstaan?
'Het leek ons aardig aan het eind van ieder interview de gast een cadeautje te geven. Voor de allereerste draaidag had ik allerlei semi-exotische producten gekocht, denk aan kokosnoten, slierten salami-worstjes en een paar cactussen. Theo improviseerde en een traditie was geboren: het kussen van de cactus.'
Hebt u nog herinneringen aan de uitzendingen waarin Fortuyn te gast was?
'Pim Fortuyn had veel respect voor Theo. Allebei deinsden ze er niet voor terug geheel zichzelf te zijn, met al hun excentrieke trekjes. Dat herkenden ze in elkaar. Daarvoor werden ze door velen geadoreerd, maar dit lef leidde niet alleen tot fans. We weten allemaal hoe Nederland deze bijzondere zonen heeft behandeld.
In deze Een Prettig Gesprek praten twee mensen geanimeerd met elkaar over hun politieke ideeën. Enige tijd later werden ze allebei het slachtoffer van een politieke moord. Dat zet je aan het denken over in hoeverre ons land wel in staat is haar democratie te waarborgen.'
Waren er gasten die Theo niet wilde interviewen?
'Theo nam de voorbereiding op ieder gesprek bijzonder serieus. Hij las bijvoorbeeld altijd het boek, het hele boek. We deden niet aan voorgesprekken, om de spontaniteit te waarborgen. Maar onze research was degelijk en daarbij vielen we terug op een breed team van bevriende deskundigen.
Zolang Theo geen invalshoek zag voor een bepaald interview, kon een bepaalde gast, hoe beroemd of sympathiek hij of zij ook mocht zijn, niet geboekt worden. Het heeft zelfs even tijd gekost om Willem Oltmans te kunnen uitnodigen. Theo moest zich eerst in de man verdiepen. Dat heeft hij gedaan en ze zijn later dikke maatjes geworden. Net als bij de chemistry tussen Pim en Theo, ging het ook hier om twee mannen die in elkaar waardeerden dat ze tot weinig of geen compromis bereid waren als ze eenmaal iets in de kop hadden.'
Wat maakte Van Gogh tot een goede interviewer?
'Mensenkennis, een uitzonderlijk groot empathisch vermogen en een oprechte interesse in zijn medemens. De gast was voor Theo niet een prop om er zelf beter uit te komen. Theo was hard maar nimmer geniepig. Er werden geen valletjes gezet. Met open vizier bestormde Theo de wereld. De dialoog, het vrije woord, dat is waar Theo voor heeft geleefd en heilig in geloofde. Het schijnt dat hij zijn moordenaar nog heeft toegeroepen: "We kunnen er toch over praten?".'