Jazz
Dit fragment komt uit aflevering 9: The Adventure. 'JAZZ is this wonderful portrait of not only the 20th century, but of our redemptive future possibilities. In JAZZ, we see the ultimate of the democratic idea. Different races, different styles, different souls, all negotiating their agendas together. When jazz works, it's a kind of model, if you will, almost in physics, a kind of quantum model, of what democracy is about,' zegt de documentairemaker zelf over de reeks.
Ken Burns (1953) maakt documentaires over de Amerikaanse geschiedenis, waaronder drie grote series: The Civil War (1990), Baseball (1994) en JAZZ (2001).' Een bekende techniek die hij gebruikt is het 'Ken Burns Effect', waarin hij langzaam inzoomt op historisch archiefmateriaal.
Burns, die in 1981 zijn eerste documentaire maakte voor PBS werkt momenteel aan The Dust Bowl, over de periode van hevige stofstormen op de Amerikaanse prairievlaktes in de jaren '30, veroorzaakt door droogte en intensieve landbouw.
Lees uitgebreide informatie over JAZZ en Ken Burns bij PBS.
New black music, space music, new thing, anti-jazz of abstract jazz
Free jazz
Ornette Coleman (1930) begon op 14-jarige leeftijd met saxofoon spelen, niet wetende dat hij later de jazzwereld op zijn kop zou zetten. Zijn vernieuwende ideeën werden in de jaren '50 niet meteen met open armen ontvangen in de jazzwereld. De Amerikaanse muziekjournalist Robert Levin beschrijft het eerste optreden van het Coleman Quartet (Ornette Coleman, Charlie Haden, Donald Cherry en F. Blackwell) in het Five Spot Café in New York (1959) als een regelrechte kakafonie:
'Four musicians (a saxophonist, trumpeter, bassist and drummer) abruptly began to play - with an apoplectic intensity and at a bone-rattling volume - four simultaneous solos that had no perceptible shared references or point of departure. [...] No. No way this madness could possibly have a method.'
Het album Free Jazz (1960) was zeer invloedrijk. Coleman's stijl kreeg veel navolgers, waaronder Cecil Taylor en John Coltraine. Levin betoogt dat het doel van de vernieuwingen die free jazz bracht, was om de zwarte muziek terug te brengen naar zijn originele identiteit: die van een spiritueel medium. Waar sommige muzikanten inderdaad spirituele connectie nastreefden, was het voor anderen een politiek wapen in de strijd voor burgerrechten, of niets meer of minder dan een kunstvorm. Maar essentie van free jazz is volgens Levin de breuk met Westerse disciplines, en 'new black consciousness'.
Lees hier een uitgebreid artikel over free jazz, en luister naar Ornette Coleman (muziek en interviews) bij NPR.
Contrabassist die langdurig samenwerkte met Ornette Coleman
Charlie Haden
Jazzlegende Charlie Haden ontmoette Ornette Coleman in 1957 en werd onderdeel van zijn kwartet. Haden werkte ook samen met andere jazz grootheden, zoals John Coltrane en Chet Baker. Vanaf eind jaren '60 gaf hij leiding aan het Liberation Music Orchestra, en in 1976 begon hij de band Old and New Dreams, samen met o.a. andere oud-spelers uit het Ornette Coleman kwartet. In 1982 begon Haden het Jazz Studies Program aan het California Institute of the Arts.
Hij musiceert nog steeds en speelde een paar reünieconcerten met Ornette Coleman, voor het laatst in 2009 in Londen. Haden kreeg tijdens zijn carrière talloze onderscheidingen, dit jaar nog de prestigieuze Amerikaanse NEA Jazz Master Award.
Luister bij NPR online naar het NEA Jazz Masters Awards concert. Ook zijn hier meer muziekopnames van en interviews met Charlie Haden te beluisteren.
In 2009 verscheen 'Rambling Boy', een documentaire over het leven van Charlie Haden, van de Zwitserse regisseur Reto Caduff.