Hoyte van Hoytema

Hoyte van Hoytema is een van de meest gevraagde cinematografen in de hedendaagse film. Hij was verantwoordelijk voor de cinematografie van Her van Spike Jonze, horrorfilm Nope van Jordan Peele en de James Bond-film Spectre van Sam Mendes.

Het bekendst is hij als ‘de rechterhand’ van Christopher Nolan. Samen maakten ze de blockbusters Interstellar, Tenet en Dunkirk. Voor deze laatste film ontving Van Hoytema een Oscarnominatie, de eerste ooit voor een Nederlandse cameraman. Dit jaar kwam zijn nieuwste samenwerking met Nolan uit in de bioscopen: Oppenheimer, een film over de theoretisch natuurkundige die de eerste atoombom ontwikkelde.

Hoyte van Hoytema werd geboren in Zwitserland maar verhuisde op jonge leeftijd met zijn Nederlandse ouders naar Dinteloord in Brabant. Na tweemaal te zijn afgewezen voor de Nederlandse filmacademie ging hij op 20-jarige leeftijd studeren aan de Polish National Film School in Łódź, de prestigieuze filmschool van Polanski, Wajda en Kieslowski. Polen, het land van zijn opa, een jood die in de Tweede Wereldoorlog in Nederland terechtkwam, trok hem altijd al.

In Łódź werd hij in traditionele stijl opgeleid tot cinematograaf en maakte vrienden voor het leven, maar omdat zijn handen jeukten om aan het werk te gaan, stopte hij vroegtijdig. Na een onzekere periode vond hij uiteindelijk een plek als trainee van de befaamde cameraman Robby Müller. De twee bleven tot aan Müllers dood bevriend.

Ook na zijn tijd met Muller ging het Van Hoytema niet van een leien dakje, hij kwam nergens aan het werk en vertrok gedesillusioneerd voor een tweede maal uit Nederland. Ditmaal naar Noorwegen en Zweden, waar het tij keerde en hij doorbrak met zijn cinematografie voor de artistieke vampierfilm van Tomas Alfredson Let The Right One In (2008).

Zijn opmerkelijk beheerste en gevoelige filmtaal viel op en niet lang erna werd hij gevraagd door David O’Russel voor The Fighter, met Mark Wahlberg en Christian Bale, die genomineerd werd voor zeven Oscars. Sindsdien staan de grootste sterren ter wereld voor de lens van deze ‘Hollandse meester’, waaronder Matt Damon, Amy Adams, Anne Hathaway en Daniel Craig.

Christopher Nolan staat er als regisseur om bekend dat hij zijn megaprojecten zonder CGI visual effects wil realiseren. Dit stelt Van Hoytema geregeld voor ingewikkelde technische uitdagingen. Maar voor alles bedenkt Van Hoytema een ingenieuze oplossing.

Zo ontwikkelde hij handheld IMAX-camera’s en bouwde camera's die klein genoeg waren om in Spitfire-cockpits te passen en filmde daarmee de meest spectaculaire ruimtereizen en gevechtsscènes. 

Toch staat Van Hoytema vooral bekend om de manier waarop hij de grootst opgezette films een ongekende intimiteit mee weet te geven. De toekomst in Spike Jonze's futuristische Her is niet onheilspellend, maar juist zacht, en het ruimtevaart-epos Interstellar werd voor zijn lens een intiem familiedrama. 

Van Hoytema over zijn vak: 'Ik ben nooit zozeer geïnteresseerd geweest in het puur technologische of esthetische aspect van mijn vak, maar meer in de psychologische en filosofische kant ervan. En een van de meest inspirerende dingen voor mij is altijd geweest om samen te werken met een regisseur. Ik houd erg van het idee dat mijn beroep een soort accommoderende kunst is.'

Hoyte van Hoytema woont met zijn Zweedse vrouw en dochter in Los Angeles en Stockholm.