Voor de Chinese president Xi Jinping is de Chinese droom zelfs zijn politieke mantra geworden. Durf te dromen, werk hard om jouw droom en die van onze natie te verwezenlijken, is zijn credo. Chinees' beroemdste kunstenaar Ai Wei Wei denkt er het zijne van.
‘Er bestaat helemaal geen Chinese droom', zegt Ai Wei Wei. Het is enkel een nachtmerrie. Het is een prachtig luchtkasteel, maar die staat niet op de grond.' Ondanks dat de kunstenaar de Chinese Droom een illusie noemt, krijgt dit ‘luchtkasteel’ toch steeds meer betekenis in het dagelijkse jargon van de Chinezen.
Dit heeft grotendeels te maken met de president van China, Xi Jinping, die sinds 2012 een succesvolle politieke campagne is gestart waarin de Chinese Dream de fundering lijkt te zijn voor het uitdragen van zijn politieke idealen. De term wordt inmiddels wijdverspreid gebruikt door journalisten, politici en activisten wanneer er gesproken wordt over de rol van de Chinese burgers in maatschappij en over de doelen van ‘natie China’. Daarnaast is de slogan tegenwoordig op elke hoek van de straat te zien. Op posters en bushokjes propageert Xi Jinping om vroom en spaarzaam te leven.
Natuurlijk is het voor de hand liggend de vergelijking te trekken met de ‘American Dream’, een term waar Xi Jinping al eerder mee in aanraking kwam toen hij in 1985 als uitwisselingsstudent een tijd in Iowa woonde.
Toch is de Chinese Droom niet slechts een vertaalde variant van de Amerikaanse versie. Waar het bij de American Dream draait om het behalen van individueel succes, ligt de nadruk in China met name op het collectieve bewustzijn van het Chinese volk dat te maken heeft met grote sociale ontwikkelingen en economische groei, zo zei hij in een speech in 2012.
De Chinese droom is niet slechts een politieke slogan, maar wordt echt uitgedragen als een utopische visie. De constructie van Xi Jinping’s persoonlijkheid speelt hierbij een belangrijke rol. Er wordt inmiddels gesproken over ‘Xiisme,’ een vorm van nationalisme waar vooral de gemeenschappelijke etnische afkomst van het land centraal staat. Er wordt een beroep gedaan op het Chinese volk om te vertrouwen op het leiderschap van Xi Jinping. Het zou de enige juiste weg zijn om het utopische lot dat voor China in het verschiet ligt, te bereiken.
De strategie hierbij is om Xi Jinping’s persoonlijkheid zo te construeren dat hij alle bevolkingslagen aan zich weet te binden. Hij doet dat door een voorbeeld te nemen aan de man die daar heer en meester in was: Mao Zedong. Xi Jinping maakt slim gebruik van de nostalgie die er nog steeds heerst rondom Mao en het ‘Rode China’. Keizer van het volk, Messias voor hen die zich sterk maken tegen corruptie, Xi Jinping belichaamt het allemaal.
Hij is de eerste politieke leider sinds Mao die zo’n grote persoonlijkheidscultus gegeneerd heeft binnen zijn Chinese Dream politiek. Maar China is ook oprecht dol op Xi Dada (vadertje Xi). Uit een onderzoek van Harvard is gebleken dat 95% van de Chinese bevolking Xi en zijn binnenlandse politiek steunt. Zijn portret is te vinden op buttons en posters die gretig aftrek vinden. Dumpling zaakjes waar Xi gegeten heeft zijn inmiddels heuse bedevaartsoorden geworden.