Tegenlicht
Crash 2008
Wie had dit kunnen denken? Een veelgehoorde vraag in deze donkere dagen. Eind november 2005 stelde Tegenlicht de vraag: 'Kan de beurscrash van 1929 zich herhalen?' Vorige week viel de Japanse beurs naar het diepste punt in 20 jaar: de vorige crash. Ongeveer 20 jaar geleden viel ook de Muur. De Koude Oorlog was voorbij; het Westen had gewonnen. En dat wilde het Westen weten ook. Het vrije marktkapitalisme, gepaard aan democratie, zou de wereld gaan beheersen. En iedereen gelukkig maken. Maar na de juichende jaren '90 kwam in etappes de kater: in maart 2000 barste de internetbubbel. De new economy bleek een fata morgana. In september 2001 hadden 'we' ineens weer een vijand en een War on Terror on our hands. Ook in de economie vielen er dingen om: Enron, Parmalat, World Online. We wilden het niet zien maar in feite was de val voortdurend. 'Het is alsof je van een gebouw van 100 verdiepingen springt en ergens bij de 50e verdieping zegt: tot nu toe gaat het prima. Onzin, op het moment dat je sprong, was je doodvonnis getekend.' Peter Schiff, directeur, Euro Pacific Capital, zomer 2005. De hoogmoed zat in het feesten, de 10.000 euro grens, iedereen naar de beurs. Alles ging draaien om geld, rendement en bonussen. Wie wil er dief worden van z'n eigen portemonnee? We leerden begrippen als hedge funds, earnings per quarter, derivaat, sovereign wealth funds, shareholder value en subprime hypotheek. 'Vergis u niet. De weg die we nu bewandelen, loopt dood. De Verenigde Staten kunnen niet eeuwig zo door blijven groeien. Dat kan niet.' Steven Roach, hoofd econoom Morgan Stanley, zomer 2005. Van verschillende kanten werd gewaarschuwd voor de kredietbubbel, voor de overspannen huizenmarkt. Voor kortetermijnwinst denken, voor de zwakke dollar. Maar we wilden het niet horen. Een reconstructie van de val van het casinokapitalisme.