De eerdere Tegenlicht-aflevering ‘Houtbouwers’ (2019) bleek een impactvolle eyeopener voor de bouwsector. Maar de ‘future affairs’ taskforce Tegenlicht kijkt natuurlijk alweer verder. Akkerbouw met bio-based bouwmaterialen als hennep, bamboe, stro, lisdodde en mammoetsgras blijkt een win-win-win oplossing voor de huidige impasse in woningbouw, landbouw en natuurherstel!

De plannen liggen klaar: vorig jaar verscheen de Nationale Aanpak Biobased Bouwen. In dat rapport (ondertitel: ‘van boerenland tot bouwmateriaal’) stelt de Rijksoverheid het doel dat in 2030 minstens 30% van het bouwmateriaal in 30% van de nieuwbouw ‘biobased’ zou moeten zijn. 
Wat betekenen deze doelen in de praktijk? De Drentse boer Koos Vos in Drenthe is hét voorbeeld: hij heeft inmiddels zijn koeien weggedaan en is enthousiast olifants- en mammoetsgrasteler geworden. In de regio Utrecht werken Luc en Wout de Wit als bouwboeren aan verschillende ‘bouwgewassen’, waaronder (vezel)hennep, waarmee ze volledig biobased tiny houses bouwen. 

Zo is in elke regio van Nederland, afhankelijk van de bodemgesteldheid, het ‘groeien’ van bio-based bouwmaterialen een mogelijke oplossing. Strobouw in de Gronings graanrepubliek, lisdodde op het Friese veen, maar ook meer ‘uitheemse’ producten als bamboe kunnen worden ingezet. Het maakt huis-isolatie duurzamer (van purschuim en steenwol naar houtwol en stro inblazen) en voor wanden en daken kunnen meer (rest)producten uit de akkerbouw gebruikt worden.

Volgens rijksbouwmeester Francesco Veenstra hoeft dit zeker niet te betekenen dat we daarmee teruggaan naar geitenwollen sokken ‘hobbit-bouw’. In Nijmegen toont hij ons een prijswinnend bouwproject waar ‘natuur-inclusief’ en bio-based bouwen elkaar op een ideale manier hebben gevonden. In New York ontmoetten we de internationaal gerenommeerde landschapsarchitecte Julia Watson. Zij pleit wereldwijd voor een balans tussen natuur, landbouw en woningbouw die zij ‘lo-tek’ doopte: LOcal Traditional Ekological Knowledge. Overal ter wereld toepasbaar. In upstate New York toont Watson ons de mooiste natuurbouw-voorbeelden.