De charismatische Ricardo Semler heeft in Nederland veel indruk gemaakt. Tweemaal staan zijn ideeën over geluk, liefde en wijsheid centraal in VPRO Tegenlicht.
De Braziliaan Ricardo Semler doet dingen graag anders. Teveel regels en druk van bovenaf staan volgens hem de creativiteit van de werknemer in de weg. Semler leidt een democratisch bedrijf waarin de werknemers hun eigen werktijden, baas en salaris bepalen.
Ricardo Semler nam toen hij begin twintig was het klassieke, hiërarchische familiebedrijf Semco van zijn vader over. Enkele jaren daarna ging het mis. Tijdens een bezoek aan een Amerikaans bedrijf zakt hij in elkaar. Zwaar overspannen. Vanaf dan gaat hij alles anders doen: Semler ontslaat tweederde van het management van zijn bedrijf. Op basis van zijn revolutionaire ideeën over democratische bedrijfsvoering transformeert hij Semco radicaal en bouwt het uit tot een succesvol zakenimperium.
Vrijheid en het nemen van eigen verantwoordelijkheid zijn de kernwaarden van het nieuwe Semco. Hoe beter werknemers het naar hun zin hebben, hoe productiever ze zijn. Heb je geen zin om te komen werken? Blijf dan vooral thuis.
"The purpose of work is not to make money. The purpose of work is to make the workers, whether working stiffs or top executives, feel good about life."
De visie van Semler
De werknemers van Semco kiezen niet alleen hun eigen baas en salaris. Ze beslissen ook mee over de productie, beslissen zelf hoe ze zich kleden en hebben volledige inzage in de financiële cijfers van het bedrijf. Het bedrijf heeft geen secretaresses, receptionistes of ander ondersteunend personeel. Zelfs Ricardo Semler heeft geen eigen kantoor. De veranderingen hebben Semco geen windeieren gelegd. De omzet steeg van $30 miljoen in 1988 naar $212 miljoen in 2003.
Volgens Semler is het tijdperk van macht en controle definitief voorbij en gaat het in de toekomst om het kapitaliseren van zachte waarden als liefde, vertrouwen en openheid. Semler gaat uit van de aanname dat ieder mens in principe eerlijk is en openstaat voor werk dat voldoening schenkt. Vanuit zijn ideeën over de samenleving en de mens heeft hij zijn aandacht verlegd naar het onderwijs. In Brazilië is hij begonnen met zijn Lumiar scholen, ingericht volgens dezelfde principes als zijn bedrijf.
Zakenman en auteur
Ricardo Semler studeerde rechten aan de universiteit van São Paulo en studeerde daarna aan Harvard Business School. In 1990 roept de Zuid Amerikaanse editie van Wall Street Journal hem uit tot Zuid Amerikaans zakenman van het jaar en in 1990 en 1992 wordt hij Braziliaans ondernemer van het jaar.
Zijn boek Virando a Própria Mesa (in het Engels verschenen als Maverick) was het best verkopende niet-fictie boek van Brazilië en zijn boek The Seven Day Weekend werd een internationale bestseller. Semler is nog steeds directeur van Semco, maar laat het besturen van het bedrijf over aan zijn werknemers. Hijzelf richt zich op zijn onderwijsproject en het geven van lezingen en schrijven van boeken over zijn visie op leren en werken. In Brazilië werkt hij momenteel aan de stad van de 21ste eeuw: een ideale samenleving waarin duurzaamheid, innovatie en democratie centraal staan.