Carne Ross (1966) wist al op jonge leeftijd dat hij diplomaat wilde worden. Nadat hij economie en politiek studeerde aan de University of Exeter, kon hij na een streng selectieproces in Britse diplomatenkringen gaan werken. Al gauw bleek de jonge Ross over een grote ambitie en talent te beschikken. Zo schreef hij speeches voor de Britse minister van Buitenlandse Zaken en leidde hij op 29-jarige leeftijd de Britse afvaardiging van het vredesproces tussen Israël en Palestina. Hierna werkte hij op ambassades in Duitsland, Afghanistan en Noorwegen.
De meesten van ons spelen als kind met autootjes of poppen. Carne Ross las de internationale kranten om te zien hoe de proxy-oorlogen tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten verliepen. Van invloedrijke diplomaat in dienst van ‘her Majesty’ naar anarchistische oprichter van Independent Diplomat, een non-profit organisatie die onafhankelijke diplomatieke diensten aanbiedt voor de groepen die niet gehoord worden.
Van 1997 tot 2002 vertegenwoordigde Ross de Britse VN-delegatie in New York. Hier werd hij al snel een Midden Oosten-expert en ontwikkelde hij zich tot een zeer succesvolle diplomaat die alle ins en outs van die wereld kende. Ross hield zich onder andere bezig met de verklaringen rondom 9/11, en in de aanloop naar de oorlog in Irak met de vermeende massavernietigingswapens die daar zouden zijn.
‘I met Yasser Arafat. I negotiated with Saddams advisors at the UN and I would go and visit warlords in mountain hideaways and negotiated with them about how we were going to eradicate Al Queda in Afghanistan’
Ross genoot volop van het goede leven als diplomaat. Met leuke bijkomstigheden als veel geld, een mooi pak en de status die erbij hoorde. Zijn carrière leek op een hoogtepunt te zijn. Totdat hij een pauze nam, en tot het inzicht kwam dat er een hoop dingen niet klopten in zijn vakgebied. Hij citeert in een TED-talk zijn favoriete Al Pacino-film The Insider: ‘I can’t do this anymore, something’s broken.’ Na een jaar lesgeven in New York, ging hij voor de VN in Kosovo aan de slag. Daar zag hij dat bij het oplossen van het conflict bepaalde partijen helemaal niet aan de onderhandelingstafel vertegenwoordigd werden. De mensen om wie het ging, hadden geen stem. Als voorbeelden uit het afgelopen decennium noemt Ross onder andere de Kosovaren, Somaliërs en het Irakese volk. Ross raakte steeds meer gedesillusioneerd in de diplomatieke wereld.
In de zomer van 2004 besluit Groot-Brittannië onderzoek te doen naar de inlichtingen in de aanloop naar de invasie in Irak. Ross, die nauw betrokken was in het proces, getuigde dat er overduidelijk geen bedreiging was van massavernietigingswapens. ‘De overheid negeerde alle alternatieven voor oorlog,’ stelt hij. Met zijn uitgebreide getuigenis ging hij als klokkenluider direct tegen de lijn van zijn overheid in. Hij besloot ontslag te nemen en richtte in 2004 Independent Diplomat op, een non-profit organisatie die onafhankelijke diplomatieke diensten aanbiedt voor de groepen die niet gehoord worden door traditionele diplomatieke vertegenwoordigers.
Onafhankelijke diplomaten
Kijkend naar de trends in de gefragmenteerde wereld: staten die minder macht en controle krijgen, inefficiënte VN-methodes voor conflict management en niet-statelijke actoren zoals transnationale bedrijven, NGO’s en maffiosi die grensoverschrijdende rollen in conflicten spelen, snapt Ross dat staten steeds minder de capaciteiten hebben om problemen op te lossen. Gedreven vanuit een sfeer van eigen initiatieven, creativiteit en innovatie probeert Independent Diplomat verder te gaan dan de zero-sum games van de huidige diplomatiek.
De organisatie bemiddelt in conflicten, en geeft daarbij een stem aan de partijen die geen stem hebben in de traditionele manieren van conflictoplossing. Het personeel bestaat uit ervaren ex-diplomaten, internationale advocaten en andere deskundigen in de internationale betrekkingen. Hun adviezen zijn onpartijdig. Independent Diplomat werkt met een breed netwerk van individuen en organisaties, waaronder advocatenkantoren, commerciële adviesbureaus en universiteiten. Ze boekten meerdere successen en zijn momenteel actief in onder andere Soedan, Birma, Kosovo, Somaliland, en in New York bij de VN.
Carne Ross schreef in 2011 The Leaderless Revolution: How ordinary people will take power and change politics in the 21st century. Hierin kijkt hij naar de onkunde van nationale staten om problemen op te lossen en geeft hij in stappen weer hoe we dit weer zelf kunnen doen. In 2007 schreef hij al het boek Independent Diplomat: Dispatches from an Unaccountable Elite, waarin hij terugblikt op zijn jaren als diplomaat en de tekortkomingen van de traditionele diplomatiek uit de doeken doet.