Johannes Pieter (Jan) Pronk werd geboren op 16 maart 1940 in Den Haag. Na het behalen van het diploma Gymnasium B studeerde hij economische wetenschappen aan de Nederlandse Economische Hogeschool te Rotterdam (doctoraal examen 1964). Van 1965 tot 1970 was hij wetenschappelijk medewerker aan de Nederlandse Economische Hogeschool Centrum voor Ontwikkelingsprogrammering en het Nederlands Economisch Instituut Rotterdam.
Pronk was voor de PvdA lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal van 1971 tot 1973, van 1978 tot 1980 en van 1986 tot 1989. In mei 1973 werd hij voor het eerst minister voor Ontwikkelingssamenwerking in het kabinet-Den Uyl.
Van 1980 tot 1985 was Pronk adjunct-secretaris-generaal van de United Nations Conference On Trade and Development (UNCTAD) en van 1985 tot 1986 assistent-secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Hij werd in 1986 eerste vice-voorzitter van de Partij van de Arbeid en bleef dat tot 1989. Hij bekleedde in 1979-1980 het buitengewoon-hoogleraarschap in de theorie en praktijk van het internationale ontwikkelingsbeleid aan het Institute of Social Studies te 's-Gravenhage en van 1989 het bijzonder-hoogleraarschap aan de Universiteit van Amsterdam.
Daarnaast was hij o.m. secretaris van de Commisie-Mansholt, redactielid van de ‘Internationale Spectator’, van ‘Wending’ en van ‘Socialisme en Democratie’ en penningmeester van de Commisie-Brandt.
Pronk werd in november 1989 opnieuw gevraagd minister voor Ontwikkelingssamenwerking te worden in het derde kabinet-Lubbers en bleef dat in het eerste kabinet-Kok. In augustus 1998 volgde zijn benoeming tot minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer in het tweede kabinet-Kok.
Vanaf oktober 2001 wordt Pronk speciaal VN-gezant voor duurzame ontwikkeling en adviseur van secretaris-generaal Kofi Anan. In januari 2003 wordt hij hoogleraar theorie en praktijk van internationale ontwikkeling I.S.S. (Institute of Social Studie) in Den Haag. Jan Pronk wordt op 21 juni 2004 als speciale vertegenwoordiger van Secretaris-Generaal Kofi Annan voor Sudan aangesteld. Namens de Secretaris-Generaal is hij afgevaardigd om de situatie te onderzoeken, daarover te rapporteren en uiteindelijk een oplossing te vinden voor het gruwelijke probleem in Darfur.