Thomas von der Dunk

Bij zijn aantreden als columnist van HP/De Tijd in oktober 2010 werd Thomas von der Dunk (1961) begroet met boze lezersbrieven. Sommige trouwe abonnees zegden het blad vaarwel. Het leek de cultuurhistoricus niet te deren. In een reactie - ‘Aan de boze lezer’ - haalde hij keizer Caligula aan: ‘Ze mogen me haten, als ze me maar vrezen.’ Het kenmerkt de publicist: hij weet dat hij sommige lezers voor het hoofd stoot, maar dit lijkt hem eerder aan te vuren dan af te remmen.

Von der Dunk is momenteel als onderzoeksmedewerker verbonden aan de vakgroep Europese Studies van de Universiteit van Amsterdam. Hier studeerde hij in de jaren tachtig kunstgeschiedenis, met als afstudeerrichting architectuur. Over bouwkunst en de culturele eenwording van Nederland schreef hij verschillende boeken. In 1994 promoveerde hij op de politieke en ideologische aspecten van de monumentencultus in het Heilige Roomse Rijk in de veertiende tot achttiende eeuw. Daarna deed hij postdoctoraal onderzoek aan de Universiteit van Utrecht en de Universiteit van Leiden. In 2004 verscheen, nog voor de moord op Theo van Gogh, Buiten is het koud en guur - Nederland na de aanslagen en de aanslag.

Thomas von der Dunk op de redactievloer van Tegenlicht

Von der Dunk schreef ook tal van essays en artikelen over de landelijke en internationale politiek die werden gepubliceerd in onder meer NRC Handelsblad, Vrij Nederland, de Groene Amsterdammer en de Internationale Spectator. Zijn kracht schuilt hierin vooral in heldere analyses van het politieke wereldtoneel. In zijn opiniestukken laat hij zich kennen als een aanhanger van het Verlichte gedachtegoed en als een vurig strijder tegen alle uitingen van bekrompenheid, naïviteit, conservatisme en religieuze intolerantie. Recensenten prijzen zijn talent om de vinger op de zere plek te leggen, bijvoorbeeld wanneer het gaat om bestuurlijke onkunde in ons land. In 2010 verscheen Regels zijn voor de dommen, een bundel met essays over politiek en maatschappij.

Als columnist schuwt Von der Dunk, zoon van de invloedrijke historicus Hermann von der Dunk, de controverse niet. Hij denkt wel te weten waar de boze lezersreacties uit voortkomen. ‘Ik kom natuurlijk aan de heilige huisjes van rechts.’ Een van de gevaarlijkste ‘rechtse hobby’s’ van dit moment vormt volgens hem de onvoorwaardelijke steun aan Israël, die het Westen internationaal steeds meer isoleert. ‘Voor iets te veel lieden zijn de zeven miljoen Israëliërs doorslaggevend, en de zeven miljard overige aardbewoners bijzaak.’ Israël wordt ook geregeld bekritiseerd in de wekelijkse politieke column die Von der Dunk sinds april 2011 schrijft voor de website van de Volkskrant. Vanwege zijn verbintenis met deze krant beëindigde HP/De Tijd overigens de samenwerking met de columnist. HP-hoofdredacteur Frank Poorthuis: ‘Hij dacht dat het wel kon, twee columns. Ik niet.’

Dat het bekritiseren van Israël niet zonder gevolgen blijft merkte Von der Dunk een maand later, toen hij voor de provincie Noord-Holland de Willem Arondéus Lezing zou verzorgen. De vertegenwoordigers van het CDA en VVD lazen zijn tekst vooraf en vonden die ‘te partijpolitiek’. Ze stapten naar Hero Brinkman, die naast PVV-Kamerlid ook voorzitter is van de Provinciale Statenfractie van de Partij Voor de Vrijheid. Brinkman zette de vertegenwoordigers onder druk: ‘Als jullie deze antisemiet Von der Dunk een podium geven om zich tegen de PVV af te zetten, zal ik hem niet alleen in het debat bij de enkels afzagen, maar dan is het misschien ook de laatste Willem Arondéus Lezing geweest.' Zijn chantage werkte: de lezing werd afgeblazen. 'Hulde bestuur. Afgang Van der Dunk!' (sic) twitterde Brinkman. VVD-coryfeeën Remkes en Kamp keurden het afgelasten snel af, maar toen was het leed al geleden. Von der Dunk – zelf lid van de Partij van de Arbeid – hield zijn toespraak uiteindelijk toch, als een moderne hagepreek. Toen betreurden de fractievoorzitters van CDA en VVD, die vooraf waren ingelicht over het afgelasten van de lezing, ook dat de lezing niet gewoon was doorgegaan. ‘Met de kennis van nu’ hadden ze het allemaal anders gedaan en had Von der Dunk gewoon het woord gekregen.

U kunt reageren op dit artikel, maar houd u wel aan de huisregels.