In de Tegenlicht-reeks ‘Meeste stemmen gelden’ vandaag de aflevering Na de democratie, waarin de vraag wordt opgeworpen of de democratie nog te redden is en of we misschien naar een ander politiek systeem moeten. Regisseur en interviewer Chris Kijne reisde naar Engeland en Amerika om deze prikkelende vraag voor te leggen aan deskundigen als John Keane (politicoloog), Fareed Zakaria (Newsweek International), William Dobson (Foreign Affairs) en Cheng Li (Brookings Institution). De socialiste Hilary Wainwright was toevallig in Nederland.
Doet de democratie het nog wel? Of is deze op sterven na dood? Zo ja, hoe dan verder? Een kort interview met regisseur Chris Kijne.
Maar wat is er eigenlijk mis met de democratie?
Chris Kijne: ‘Volgens mensen die daar goed over nadenken zijn er structurele kwesties die het functioneren van de democratie in gevaar brengen. Politieke partijen hebben steeds minder aanhang. Het vertrouwen in politici neemt steeds verder af. Door de privatisering van allerlei zaken die vroeger door de overheid werden gedaan en dus door de politiek gecontroleerd werden, krijgen mensen het idee dat ze niets meer te zeggen hebben over bijvoorbeeld het openbaar vervoer of het elektriciteitsnet. En daardoor zien ze het nut van politiek niet meer. Een andere stroming in de documentaire zegt dat er juist te veel openheid en transparantie is, waardoor burgers zich te veel met het bestuur kunnen bemoeien en politici niet meer die moeilijke beslissingen kunnen nemen die in het landsbelang en voor de lange termijn soms nodig zijn, want ze zijn voortdurend bezig met opiniepeilingen en de mening van de dag.’
Is het alternatief de dictatuur?
‘Nou, er wordt wel opgeworpen dat een dictatuur als China op dit moment een veel succesvoller politiek systeem is dan de democratie.’
En wilt u zelf ook wat minder democratie?
‘Je hebt weleens de neiging om te denken: God, misschien zou het allemaal wat makkelijker en wat soepeler gaan als iets minder mensen zich ermee bemoeiden, maar dat is een neiging die ik bij mezelf heftig onderdruk. Daarom ben ik ook blij met Hilary Wainwright, die stelt dat democratie nog beter functioneert als je de mensen er nog meer bij betrekt.’
Uit: VPRO Gids Nr. 19 (8 t/m 14 mei 2010)
Door: Ulrik Unger