De emiraten als droombeeld

HIGH CULTURE OP SAADIYAT ISLAND
Een van de meest in het oog springende projecten in de golf is de aanleg van ‘Saadiyat Island’ of ‘Island of Happiness’, 500 meter verwijderd van de kust van Abu Dhabi. Het eiland, dat zal bestaan uit zeven districten, moet het culturele centrum van de regio worden. Niet zo verwonderlijk dus dat vooral het culturele district een bijzondere plaats zal gaan innemen op dit gelukseiland. Hier zullen onder andere dependances van het Franse Louvre en het Amerikaanse Guggenheim gevestigd worden, waarmee Abu Dhabi’s plek in de internationale kunstwereld verzekerd is. En dat is precies de bedoeling: waar in Dubai het accent ligt op de toeristische en financiële sectoren, wil Abu Dhabi ‘high culture’ de boventoon laten voeren en is bereid daar astronomische bedragen voor te betalen. Zo zal alleen al de bouw van het Louvre Abu Dhabi zo’n 108 miljoen dollar gaan kosten, maar daarmee is de kous nog lang niet af. Om te beginnen betaalde Abu Dhabi het Louvre maar liefst 520 miljoen dollar om de naam Louvre aan het geplande museum to mogen verbinden. In de toekomst zal hier nog zo’n 747 miljoen bijkomen in ruil voor speciale tentoonstellingen, management advies en dergelijke. In totaal zo’n 1,3 miljard dollar, maar dan heb je ook wat.

Toch was in Frankrijk lang niet iedereen onder de indruk, zelfs niet van negen nullen achter de komma. In de Franse krant ‘Le Monde’ verscheen in december 2006 het artikel 'Les musées ne sont pas à vendre' ('Musea zijn niet te koop'), geschreven door Françoise Cachin, Jean Clair en Roland Recht, drie grote namen binnen de Franse kunstwereld. Zij stellen dat het commerciële gebruik van kopstukken uit het nationale erfgoed moreel verwerpelijk is. Kunststukken zijn geen consumptieartikelen en mogen dus niet op die manier worden gebruikt, ook niet wanneer daar meer dan één miljard dollar tegenover staat. Desalniettemin is de komst van het Louvre Abu Dhabi inmiddels een feit: het ontwerp, gemaakt door de Franse architect Jean Nouvel, is bekend en de werkzaamheden zijn in volle gang. Nouvel heeft zich laten inspireren door de topografische ligging van het museum, met name de nabijheid van woestijn en zee. Omdat Nouvels Louvre uit aparte gebouwen van verschillende groottes bestaat, kan het wellicht het best worden omschreven als een ‘microstad’. Het geheel wordt gedomineerd door een grote koepel, die - heel toepasselijk - de schakel tussen verschillende culturen symboliseert. Naar verwachting zal het museum in 2012 haar deuren openen.

NEDERLANDERS IN HET MIDDEN OOSTEN
Ook Nederlandse ondernemingen profiteren van het razendsnelle moderniseringsproces in het Midden Oosten, de ogenschijnlijke onuitputtelijke rijkdom van de sjeiks en hun wonderlijke dromen over de toekomst. Zo heeft Royal Haskoning, Nederlands oudste adviesbureau, recentelijk verschillende ontwerpwedstrijden gewonnen in Dubai. Eén van de winnende ideeën draagt de naam ‘The Wheel of Dubai’ en betreft een hotelaccommodatie in de vorm van een ronddraaiend wiel met een hoogte van 180 meter, dat in 6 uur tijd een volledige omwenteling maakt. Het wiel bevat 24 grote capsules met plaats voor hotelkamers, een zwembad, restaurant of welke gewenste accommodatie dan ook. In Dubai is immers niets te gek.

Ook is het bureau betrokken bij het ontwerp van een geïntegreerd transportstructuurplan voor Palm Deira, het derde en grootste artificiële palmeiland in Dubai. Omdat er in de toekomst zo’n 1,2 miljoen personen in deze metropool zullen vertoeven, is een volledig geïntegreerd netwerk van onder andere wegen, metrolijnen, dijkverbindingen, bruggen en tunnels van cruciaal belang. ‘The Eye of Dubai’, Royal Haskonings winnende ontwerp, is een knooppunt voor de kust waar cruiseschepen kunnen aanmeren, veerboten in verbinding staan met omringende eilanden en helikopters aan en af kunnen vliegen. Daarnaast komt er een speciaal metrostation, evenals 10.000 parkeerplaatsen en winkel- en recreatiemogelijkheden.

Toch is er behoefte aan meer. Schitterende hotels zijn leuk en een goede infrastructuur is noodzakelijk, maar ook Dubai heeft haar eigen, unieke iconen nodig. En, zo blijkt, in de Verenigde Arabische Emiraten kunnen ook deze met dollars gekocht worden. Om die reden ontwierp Royal Haskoning voor het tweede palmeiland, Palm Jebel Ali, een 450 meter lange, volledig vrij liggende tuibrug. De brug moet een herkenbaar symbool voor de palm worden en in de toekomst dezelfde status verwerven als bijvoorbeeld de Golden Gate Bridge in San Francisco en de Brooklyn Bridge in New York. Voor het project “The World”, bestaande uit driehonderd kunstmatige eilanden in de vorm van de wereldkaart voor de kust van Dubai, verzorgde Royal Haskoning bovendien het ontwerp voor een ‘iconische vuurtoren’. Zoals op de site van het bureau te lezen is, wordt deze “een esthetisch indrukwekkend icoon dat andere vuurtorens doet verbleken” - helemaal in de geest van de rijke en ambitieuze oliesjeiks.

Tot slot Rem Koolhaas, Nederlands bekendste en invloedrijkste architect. Ook hij is van de partij in Dubai, samen met zijn Office for Metropolitan Architecture (OMA). Koolhaas is verantwoordelijk voor het ontwerp van ‘Waterfront City’, een geheel nieuwe stad die op een artificieel vierkant eiland zal worden gebouwd . Deze metropool moet het bruisende centrum van het grotere Waterfront geheel worden, dat met een oppervlakte van 1,4 miljard vierkante meter en een geschatte bevolking van 1,5 miljoen personen “the largest urban development project in the world” wordt genoemd. Het valt te bezien of het Koolhaas zal lukken een levendige stad uit het niets te creëren, maar aan ambitie zal het in het Midden Oosten niemand ontbreken. The sky is the limit, en alles wat zich daarbeneden bevindt is niets anders dan een speeltuin voor architecten en projectontwikkelaars.

Door: Jolien Linssen