Studenten zijn lui

In verband met het Tegenlicht thema Excellence,  onderzochten we in eerdere posts over het onderwijs al de zin en onzin van de Univeristy Rankings, intervieuwden we Rene Boomkens over wat er mis is op de huidige universiteit en namen we een kijkje bij het het nieuwe Amsterdam University College. Tot slot: 'studenten zijn lui'. 

'Studenten zijn lui' was de hoofdstelling van een debatavond met verschillende universitair docenten en studenten in de Crea in Amsterdam. Een avond waar vele knelpunten van het universitair onderwijs ter sprake kwam. Van onderuitgezakte studenten tijdens de werkgroep en de idioot lage slagingspercentages,  tot het effect van diplomafinanciering. Een verslag van de avond die was georganiseerd door studentenpartij MEI. 

Het panel bestond uit Edgar du Perron, (decaan van de rechtenfaculteit UvA). Naast hem zaten  Klaas van Veen (Universitair docent  Graduate School of Teaching), Klaas Visser (onderwijsdirecteur Psychologie en voorzitter van de UvA-werkgroep ‘studiesucces') en Meindert Fennema (hoogleraar Politieke Theorie van Etnische verhoudingen).

Studeren een voorrecht

De docenten waren niet bepaald mild in hun oordeel over de student van tegenwoordig. Het begon voornamelijk met aanvallen op de zeer deplorabele werkhouding van de studenten. Studenten zouden zich ook wel eens mogen realiseren dat ze zich in een bevoorrechtte positie bevinden. Men vindt het toch vooral vanzelfsprekend te studeren, terwijl het toch gaat om belastinggeld waarmee de beurzen worden betaald. Om dan vervolgens zo weinig inzet te tonen, geeft eigenlijk geen pas, menen de panelleden stuk voor stuk.

Er werden verschillende methoden bedacht om studenten harder te laten werken. Vooral financiële prikkels waren populair. Zo stelt Meindert Fennema direct al voor om deelname aan hertentamens geld zou moeten kosten voor studenten. Fennema schetst de diverse voordelen. Ten eerste levert het de universiteit  geld op, wat altijd meegenomen is. Maar belangrijker: de prijs voor het niet halen van een tentamen wordt hoger en dus zal de student beter gaan leren. ‘Nu heerst er het idee: niet geschoten is altijd mis. Studenten horen dan over anderen die voor een tentamen slagen zonder het te leren. Dat geluk moet mij ook deelachtig worden, denkt zo'n student dan en gaat onvoorbereid het tentamen in. Vijftig procent zakt voor een tentamen!" Fennema vindt gebrekkige inzet tijdens werkgroepen weer geen probleem. "Ik vraag geen maximale inzet. Als je je tentamens maar haalt, de rest interesseert me niet."

Dit was voor studenten in de zaal wel erg kort door de bocht. Wat als een student er totaal met de pet naar gooit maar iedere keer net de tentamens haalt. ‘Dan is dat een goede student', meent Fennema. ‘Beter dan andersom!'. Klaas Visser stoorde zich echter wel aan studenten die onderuitgezakt in de werkgroep zitten. Zeker als andere studenten er last van hebben, moet een docent de betreffende student uit de werkgroep kunnen gooien. Maar wat als de betreffende student wel heel veel heel erg nuttige activiteiten naast de studie ontwikkelt, bestuurswerk bijvoorbeeld, dient men daarmee geen rekening te houden? Absoluut niet, vond het panel. De studie zou daar in ieder geval niet onder moeten lijden.

De studenten van vroeger

Een scherpe studente vraagt het panel hoe lang de heren eigenlijk zelf over hun studie hebben gedaan. Er wordt gefnuikt gelachen in de zaal. Het gehele panel blijkt er, gemeten in het aantal jaren, een imposante studiecarrière op te hebben zitten. Allen brengen verzachtende omstandigheden aan.  Zo stond er volgens Meindert Fennema eigenlijk veel langer voor de studie politieke wetenschappen die hij in vijf jaar had afgerond. ‘Ik had destijds de studie uitgezocht waar het hoogste aantal jaren voor stond. Dat bleek politieke wetenschappen. Daar stond elf jaar voor. Elf jaar! Elf!". Ook de andere panelleden vertellen over de verzachtende omstandigheden zoals de tijdsgeest of de nuttige nevenactiviteiten die ze hadden ontwikkeld.

"Ja,  we jagen nu natuurlijk wel een heleboel studenten in een soort rendementshysterie door de studie heen", zegt Klaas Visser. Is het dan toch niet het beleid van de overheid en de universiteiten, met hun rendement fetisj, dat goed onderwijs belemmert? Fennema vindt inderdaad dat de diplomafinanciering, het systeem dat de universiteit betaald krijgt per behaald diploma, idioot is. Zo gaat de universiteit de lat lager leggen. Du Perron wordt een beetje moe van het zeuren op de overheid en over bezuinigingen. ‘Natuurlijk is er van alles mis, maar er zijn wel belangrijker maatschappelijke thema's dan die de aandacht verdienen dan de financiering van het hoger onderwijs. De zorg bijvoorbeeld."

Lui is efficiënt

Zijn studenten dan toch gewoon lui? Het panel en ook de studenten in de zaal kunnen het in grote meerderheid met deze stelling vinden. Maar, merkt Du Perron op, niet meer of minder lui dan andere mensen. Hij noemt het dan ook liever efficiënt. Een student probeert, net als iedereen, met minimale inzet zijn of haar doel te bereiken. ‘De mens stamt toch af van de holbewoner. Als je een vers gedood hert voor de grot van een holenmens neerlegt, gaat die natuurlijk niet nog eens puur voor de lol rondjes rennen door het bos.'

Deel van het probleem is dat de student lui wordt gemaakt. ‘Er wordt wel erg weinig van onze studenten gevraagd. Het grootste deel is zitten en luisteren; passief consumeren van onderwijs. We zouden beter naar het curriculum moeten kijken," zegt Klaas Visser.

Aan het slot van de discussie komt Du Perron met een lumineus idee.  Om een einde te maken aan de zo verfoeide zesjescultuur op de universiteit stelt hij voor de slagingsdrempel van tentamens verhogen van een zes naar een zeven. En dan zijn we toch weer bij de tentamens beland, de kritiek op de passieve vorm van onderwijs ten spijt.

Alle posts over onderwijs zijn hier te vinden.