De Moslim Broederschap, in het Arabisch Ikwhanu I-Muslimin, werd in 1928 in Egypte opgericht door Hassan al-Banna. De leraar Arabisch richtte dit broederschap op uit onvrede over de politieke en sociale situatie waar Egypte zich op dat moment in bevond. Met de Moslim Broederschap wilde hij draagvlak onder de Egyptische bevolking creëren voor de invoering van de islamitische wetgeving de Shari’a. Daarnaast streed de Moslim Broederschap tegen de Britse overheersing en voor een politiek en sociaal klimaat gestoeld op de Islamitische waarden.
Als het over Egypte en islamitische groeperingen gaat, wordt vaak de Moslim Broederschap genoemd. Het is een van de bekendste Islamistische organisaties. De geschiedenis van de Broederschap in het kort.
De Broederschap verwierf al snel bekendheid en leden. Wetenschappers schatten het aantal leden eind jaren veertig op zo’n 1 miljoen. Een groot deel van deze leden waren studenten. Vanaf de jaren veertig werd de Moslim Broederschap steeds militanter. Er werden toen niet alleen aanslagen op Britse doelen gepleegd maar ook Joodse ondernemingen werden steeds vaker het doelwit. Deze agressie tegen Egyptische Joden kwam voort uit de Joodse bezetting van Palestina en de Arabisch-Israëlische oorlog.
In november 1948 werd de Moslim Broederschap door de toenmalige president Mahmud Fahmi Nokrashi ontmanteld. Een hoop leden van de Broederschap werden gearresteerd en opgesloten. Niet veel later werd de president vermoord door een lid van de Moslim Broederschap.
Een half jaar later kwam ook de oprichter van de Broederschap, Hassan al-Banna, om het leven bij een aanslag. Toen in 1952 de militaire junta, onder leiding van Gamal Nasser, het in Egypte voor het zeggen kreeg leek het er in eerste instantie op dat zij de macht wilden delen met de Moslim Broederschap. Toen dit niet het geval bleek te zijn keerde de Broederschap zich ook tegen de nieuwe leiders van Egypte. Nasser ontstapte vervolgens aan de dood toen een lid van de Moslim Broederschap een geweer op hem leeg schoot. Hierop verbood Nasser de Broederschap definitief en kwamen veel leden van de Broederschap vast te zitten. Het bekendste lid dat gevangen genomen werd was Sayyid Qutb, een schrijver die opriep tot een gewelddadige revolutie om Egypte weer zuiver islamitisch te krijgen. Het werk van Sayyid Qutb gold later als een grote bron van inspiratie voor mensen als Osama Bin Laden en Ayman al-Zawahiri.
De executie van Qutb zorgde onder de Moslim Broederschap voor verdeeldheid bij de leden. Een groot deel van de leden zweerde de radicale gewelddadige filosofie van Qutb af, om verder te gaan op een vreedzame manier. Dat heeft er sindsdien toe geleid dat de Moslim Broederschap inmiddels een reputatie heeft van een gematigde en vreedzame beweging. De Moslim Broederschap heeft tegenwoordig ook veel buitenlandse afdelingen. Zo is er de Moslim Broederschap in Frankrijk, die zich in de discussie om het hoofddoekverbod volgens veel andere Islamitische organisaties te mild opstelde.
Hoewel in Egypte de Moslim Broederschap nog steeds niet volledig legaal is, wordt de beweging wel gedoogd. Zo kan de Broederschap officieel niet mee doen aan de verkiezingen als partij, maar doet zij dit wel door met zogenaamde ‘onafhankelijke’ kandidaten te komen. Bij de parlementsverkiezingen van 2005 haalde deze onafhankelijke kandidaten zo’n 20% van het totaal aantal zetels, waarmee aangetoond werd dat er in Egypte een groot draagvlak bestaat voor de Moslim Broederschap.
Door: Mitsuko Teiwes