© Nova van Campen / VPRO

per trein naar Lissabon: wie durft?

Hoe gaat dat nou als je een treinreis van Amsterdam naar Lissabon probeert te maken? Maren Merckx (regisseur van Europa spoort niet) zocht het uit. Ze was uiteindelijk vijf dagen onderweg. Hoe heeft ze de reis ervaren?

Tekst Doortje Nieuwenhuijzen Beeld Nova van Campen

Van Amsterdam naar Lissabon... Jij weet je trajecten wel uit te zoeken. Hoe ging dat? Welke knelpunten kwam je tegen?
"Het eerste knelpunt is alvast dat je geen tickets naar Lissabon kunt kopen. Dus belde ik met Mark Smith, spoorwegenexpert en brein achter website The Man in Seat 61. Hij stippelde een route voor me uit. Vervolgens kocht ik een Interrail-ticket voor vijf reisdagen.

Dat bleek niet zonder haken en ogen. Voor sommige trajecten moet je op voorhand een stoel reserveren. Zoals dat van Brussel naar Parijs. De dag waarop ik dat stuk wilde reizen, zaten veel treinen al vol, het aantal plekken voor interrailers is heel beperkt. Daarom vertrok ik pas om acht uur ’s avonds en moest ik noodgedwongen overnachten in Parijs. Weer een dag van mijn Interrail-pas afgesnoept.

Vervolgens ging ik van Parijs naar Hendaye. Daarna volgde een Baskisch metrotreintje, maar die mocht niet op de Interrail-pas. Omdat de reis maar een paar kilometer was, besloot ik de trein niet te nemen en in plaats daarvan te wandelen over de grens naar Irun in Spanje. Gelukkig kon ik daarvoor een brug nemen die net die dag weer was geopend. Sinds covid was de brug gesloten, tot grote onvrede onder de bewoners van de grensregio. In Irun nam ik een Spaanse trein naar San Sebastian, waar ik bleef slapen. De volgende dag wilde ik de trein nemen naar Vigo, die gaat twee keer per week. Die trein bleek volgeboekt. Daarom vroeg ik bij het loket van San Sebastian om kaartjes via Madrid naar Lissabon. Daar werd me verteld dat er vanaf het Spaanse grensstadje Badajoz richting Lissabon geen treinen rijden - hoewel Smith had uitgestippeld van wel."

Kreeg Smith gelijk?
"Smith kreeg gelijk want eenmaal in Badajoz kon ik per dieseltreintje naar Entroncamento reizen en vervolgens overstappen op een trein naar Lissabon. De reis van Madrid naar Lissabon duurde elf uur…"

© VPRO / Tegenlicht

Even uitrusten op een terrasje bij aankomst in Hendaye, een Frans stadje vlakbij de Spaanse grens.

Waarom koos je ervoor deze treinreis te maken?
"Portugal ligt best afgezonderd van de rest van Europa, des te interessanter er eens heen te reizen per trein. Ik heb nooit zo beseft hoe afgesneden Portugal is van Europa doordat ze in dat puntje zitten. Toen de Spanjaarden besloten om te stoppen met de nachttrein naar Lissabon, had Portugal veel minder verbinding met het continent. Dat betekent dus ook dat ze ongelofelijk afhankelijk zijn van vliegtuigmaatschappijen omdat het land leeft van toerisme."

Hoe heb je je reis ervaren?
"Ik kan goed tegen traagheid, improviseren en dingen die misgaan. Ik heb de luxe dat ik al die maatschappijen kan bellen, of mensen ter plekke kan aanspreken omdat ik de talen redelijk spreek. Als je gewend bent alles online te regelen, word je hier wel terug in de tijd geworpen."

© VPRO / Tegenlicht

De trein staat op het punt Badajoz (Spanje) te verlaten richting Entroncamento (Portugal).

Waren er positieve aspecten van je reis?
"Onderweg zijn vind ik heerlijk. Slow travel is geen utopie, maar ik hou wel van dat disfunctionele af en toe. Het is juist ook leuk door die sukkelachtigheid. Door al die steden reizen vond ik ook te gek, ik heb onderweg mensen opgezocht en gesprekken gehad met onbekenden. En door met de trein door Europa te reizen kom je meer in verbinding met het continent."

In hoeverre denk je dat je reis exemplarisch was voor treinreizen in Europa?
"Van Amsterdam naar Lissabon blijkt een van de moeilijkste trajecten in Europa. Qua prijs is de reis vergelijkbaar met andere Europese reizen: veel treinreizen in Europa zijn duur. Ook zijn trajecten niet goed op elkaar afgestemd waardoor je soms je overstap mist, en de volgende optie pas de volgende dag gaat."

© VPRO / Tegenlicht

En dan, na 5 dagen met een laatste reisdag van elf uur: de aankomst in Lissabon!

Zou je nog eens per trein naar het buitenland gaan?
“Ja, maar dan wel ergens anders heen. Mijn volgende Lissabon-trip wordt er toch een met het vliegtuig, dat is jammer. Deze reis maakte ik om erachter te komen hoe moeilijk het zou zijn, met de trein naar Lissabon. Best heel moeilijk, zo bleek. Maar hé, misschien ga ik nog eens met de trein naar Albanië, dat schijnt een nog ergere route te zijn.”

Hoe zie je de toekomst van treinreizen door Europa?
"Mijn droom is dat er een internationale trein komt waarvan het enige doel is om Europa te verbinden. Niet voor winst of als cash cow, maar Europees gefinancierd. Ook zouden er Europese abonnementen kunnen komen om treinreizen te stimuleren. Studentenkorting en ouderenkorting zouden ook goed zijn om op Europees niveau te regelen. Dit zou het mogelijk maken om bijvoorbeeld in België te wonen en in Nederland te werken, dat kan nu eigenlijk niet. Wanneer de treinverbinding verbetert, zou ook woningdruk op grote steden weleens kunnen afnemen."

 

meer verhalen over politiek

© vpro tegenlicht