Lanier heeft een zeer ongebruikelijke geschiedenis. Hij staat bekend als de ‘vader van virtual reality’, maar keerde zich later deels tegen de technologische ontwikkelingen die hij zelf mogelijk maakte. Daarbij is hij muzikant, liefhebber van Aziatische windinstrumenten en visueel kunstenaar. Momenteel werkt hij bij Microsoft als ontwerper.

Zijn carrière begint als onderzoeker bij Atari, een bedrijf dat games maakt. Wanneer dit bedrijf in delen uiteenvalt, zet Lanier een bedrijf op waarmee hij als één van de eersten virtual reality tot realiteit maakt. Volgens eigen zeggen is hij ook de bedenker van de term, en degene die hem populair maakte.

In zijn jongere jaren helpt hij Internet 2 te ontwikkelen, dat het netwerk van het internet opnieuw vormgeeft. Die ontwikkelingen waren deel van digitaal utopisme, waar het internet wordt gezien als ideale plek om samen te werken en vrij informatie te delen. Inmiddels heeft Lanier zich ontpopt als criticus van datzelfde gedachtegoed, die hij nu ‘digitaal Maoïsme’ noemt. In zijn protestpamflet One-half of a Manifesto richt hij zich vooral op de “cybernetic totalists” die volgens hem geen kritiek kunnen hebben op het systeem waar ze zelf in zitten.

Open informative delen is niet zaligmakend, stelt Lanier: het leidt weer tot scheve machtsverhoudingen. Hij roept op de gevaren te herkennen die technologie met zich meebrengt, al is dat moeilijk: "It's difficult for me to accept that the ideas of my sweet youth aren't working, but fortunately there are other ideas available to test, and there is no need for despair." De oplossing: data weer een waarde geven.

Hiermee keert de eerdere visionair van Silicon Valley zich tegen de technologie. Hij had met de stroom mee kunnen gaan, zichzelf nog groter kunnen maken: “I could have set myself up as a guru figure. But I withdrew from it, because I realized it was the wrong thing to do.” In plaats daarvan schrijft hij twee boeken: You Are Not a Gadget, over zijn val van het technologische geloof, en Who Owns The Future? Deze tweede richt zich op alle ‘gratis’ informatie op het internet, en stelt dat deze een prijs zou moeten hebben. Wanneer mensen hun data weg blijven geven zoals nu, betekent dat veel macht voor een paar spelers –zoals Google en Facebook- en weinig macht voor velen.

Lanier's vader was een kunstenaar, en bang dat zijn zoon 'te normaal' zou worden. Hij en zijn vader leefden in zijn jeugd in de woestijn van New Mexico. In dit niemandsland woonden ze jaren in een tent tijdens het bouwen van hun geodome, een koepelwoning die ze samen ontwierpen.

Op zijn dertiende overtuigde jonge Jaron de New Mexico State University om hem vakken in wiskunde en scheikunde te laten volgen. Op zijn zeventiende ging hij naar Bard College in New York, en verkocht melk en kaas van de kudde geiten die hij hoedde om het collegegeld op te brengen. Later studeerde hij een tijd aan de kunstacademie, maar stopte om een als vroedvrouw in New Mexico te gaan werken.

Naast al deze bezigheden is hij ook verzamelaar van zeldzame, Aziatische windinstrumenten en muzikant – naar eigen zeggen heeft hij ooit voor “Dylan” geopend. Daarbij exposeert hij zijn tekeningen, schilderijen en video-installaties in de VS en Europa, en hielp hij de gadgets ontwerpen voor de film Minority Report. Kortom: Jaron Lanier is veel dingen, maar 'te normaal' is daar zeker niet één van.