Het klassieke dilemma van de democratie is dat het systeem zichzelf bij meerderheidsstem kan opheffen. Een democratie kan in theorie ook de sharia invoeren. Dit maakt Turkije een interessante testcase voor politiek commentator en Newsweekcolumnist Fareed Zakaria, die eerder in de Tegenlicht-uitzending 'Democratie voor beginners' (2004) waarschuwde dat democratie kan ontaarden in een tirannie van de meerderheid. In 'Turkije: het dilemma van de democratie' vraagt Tegenlicht zich af of democratie en islam eigenlijk wel samengaan.

De zomer van 2007 was in de nationale Turkse politiek het uur van de waarheid. De conservatief-islamitische AK Partij verzilverde haar parlementaire meerderheid: AKP-voorman Abdullah Gül werd na drie stemrondes de nieuwe president van de grondwettelijk seculiere Turkse Republiek. Een gruwel voor de seculiere krachten die van de vrome moslim Gül en zijn gehoofddoekte echtgenote vooral hun islamistische oorsprong aanhalen. Maar ook in Europa worden de ontwikkelingen in de kandidaat-lidstaat met argusogen gevolgd. Opmerkelijk detail: van alle Turken zijn het juist de AK-aanhangers die aansluiting wensen bij Europa. Vanwege de handel. Maar ook vanwege de vrijheid van godsdienst.

Tegenlicht schetst tijdens de themaweek WIJ ZIJN DE BAAS (5 t/m 12 oktober) een beeld van de huidige situatie in Turkije. De makers volgden deze zomer zowel het seculiere als het islamitische kamp in de aanloop naar de parlementsverkiezingen. In Kayseri, bolwerk van Anatolië's economische tijgers én de electorale basis van de AKP, worden Abdullah Gül en de lokale kandidaat Murat Cingi geportretteerd. Vanuit Istanbul kijken we naar Turkije door de ogen van oud-generaal Sener Eruygur, fervent secularist en voorzitter van de Vereniging tot Behoud van het Gedachtegoed van Kemal Atatürk. Van wat grotere afstand, de New Yorkse burelen van Newsweek, trekt Fareed Zakaria zijn conclusies over moderniteit, gematigde islam en de toekomst van Europa. Wordt Turkije de eerste echte islamitische democratie?

Dit programma maakt deel uit van de themaweek WIJ ZIJN DE BAAS. Van 5 t/m 12 oktober staat een groot deel van de programmering van de publieke omroep op radio, televisie en internet in het teken van democratie. Voor meer informatie: www.wijzijndebaas.nl.

Regie: IJsbrand van Veelen/Dorothée Forma
Research: William de Bruijn/Mehmet Emin Alkanlar/Dilek Köse