Tegenlicht

Bijlmer: the Rough Guide

Met deze blik achter de betonnen gevels van de Bijlmer toont Tegenlicht een wereld die geen maakbaarheid nodig heeft. Houvast in de vrijstaat laat een beeld zien van het gevecht dat de immigrant levert om zijn hoofd boven water te houden in een steeds intoleranter wordend klimaat.

Derde documentaire in de Tegenlicht-reeks 'Maakbaar Nederland'.

De Bijlmer werd in de jaren zestig als utopie gebouwd. Zo’n vijftien jaar later was van die utopie weinig over. Het was verworden tot een centrum van junks en kleine criminelen. Niemand wilde er meer wonen, behalve dan de steeds groter wordende groep van migranten die zonder geld en vaak illegaal het land binnenkwamen. Zij zijn het die in de jaren negentig uiteindelijk de Bijlmer een gezicht hebben gegeven.

bijlagen

reis door zelfregulerende minimaatschappij

De gemeente Amsterdam wordt in de Bijlmer vertegenwoordigd door het stadsdeel Zuidoost. Maar het gebied lijkt meer in leven gehouden te worden door mensen die het stadsdeel formeel niet kennen. De illegalen, de semi-legalen en de legalen die de illegalen helpen om legaal te worden of hen te adviseren hoe je je aan de regels moet houden om niet ontdekt te worden. Deze informele wereld is een zelfregulerend systeem geworden waar niemand veel invloed op heeft en waar niemand de absolute macht heeft. Deze mensen vormen een samenleving die wordt gestuurd door een minimum aan regels, zodat weinig hen belemmert de dromen te realiseren waarvoor ze ooit naar Nederland kwamen.

Tegenlicht volgt een aantal mensen de klok rond, die deel uit maken van deze samenleving, en die inzicht verschaffen in deze informele infrastructuur. Gifty (Ghana) drijft een illegale crèche. Ze haalt vanaf half vijf ‘s ochtends kinderen van diverse adressen op en brengt ze naar haar crèche. Binnenkort gaat de crèche 24 uur open, omdat veel ouders in ploegendiensten werken. Emmanuel (Kameroen) geeft adviezen aan illegale nieuwkomers.

Mensen komen bij hem langs om te horen hoe ze hun weg moeten vinden in de Nederlandse samenleving. De snorder (Ghana); deze illegale taxichauffeur vult het gat dat de legale taxichauffeurs achterlaten: die durven de Bijlmer niet in, zeker ‘s nachts niet. Leider moskee (Suriname); de moskee is net als de kerk een toevluchtsoord voor diegenen die buiten het systeem vallen. Je hoeft geen moslim te zijn om bij het offerfeest vlees te krijgen. De armen weten hun weg naar de moskee te vinden. Beeldend kunstenaar Valentine (Nigeria) biedt al een aantal jaren mensen onderdak in zijn atelier. Mike (Nigeria) is profvoetballer (ex-Rapid Wien) en heeft als einddoel bij Ajax te voetballen. Mike traint actief om zijn droom te verwezenlijken.

Met deze blik achter de betonnen gevels toont Tegenlicht een wereld die geen maakbaarheid nodig heeft. Houvast in de vrijstaat laat een beeld zien van het gevecht dat de immigrant levert om zijn hoofd boven water te houden in een steeds intoleranter wordend klimaat.