Metropolis gaat zich meer richten op thema's uit de actualiteit. Angela van der Elst interviewt Teus van Sintmaartensdijk, de nieuwe eindredacteur, over deze koerswijziging.
In het nieuwe seizoen van Metropolis gaat presentator Stef Biemans aan de slag met een nieuw soort camera: de Selfiecam. Het programma gaat bovendien een andere koers varen, met meer nadruk op thema's uit de actualiteit.
Nieuwe eindredacteur, nieuwe koers?
Teus van Sintmaartensdijk (46): ‘Dat Metropolis iets gaat veranderen, komt niet zozeer door mij. Het is het gevolg van een vraag vanuit de VPRO-hoofdredactie: of het niet wat urgenter zou kunnen. Met daaraan gekoppeld het verzoek of ik die verandering zou willen uitvoeren. Ik werk sinds 2010 bij Metropolis, eerst als regisseur en samensteller, en nu doe ik dus de eindredactie. De basis blijft hetzelfde; we vertellen verhalen uit de hele wereld aan de hand van ons met elkaar verbindende thema’s. Alleen is het nu meer de bedoeling dat we aanhaken bij onderwerpen die op dit moment bij het publiek leven.’
Maar Metropolis is geen actualiteitenprogramma.
‘Nee, en door onze productietijd kunnen we ook nooit boven op het nieuws zitten. Dus gaat het erom een onderstroom te vinden die actueel is en vermoedelijk nog wel even zal blijven en daar vragen bij te zoeken.’
Met als eerste aflevering ‘Is het nog wel leuk om een moslim te zijn?’ tot gevolg.
‘Het imago van de moslim heeft natuurlijk nogal wat deuken opgelopen de afgelopen jaren. We gaan onder andere naar de Filippijnen, naar de buitenwijken van Manilla. Daar is meer dan tachtig procent van de bevolking rooms-katholiek en blijken moslims zwaar gediscrimineerd te worden. Ook gaat het dit seizoen over superfoods, hoe de vrijdagavond beleefd wordt, plastische chirurgie, over wat de wereld in seksueel opzicht opwindt, mensen die hun heil elders zoeken, integratie en over hoe het is om te doden.’
Dat is andere koek dan eerdere vertrekpunten als penis, poep en kinderwens.
‘Ja, in plaats van een min of meer algemeen thema als uitgangspunt roepen we nu een vraag op die dieper gaat. En dat heeft soms verrassingen tot gevolg die voorheen buiten ons zicht gebleven zouden zijn. Zo is er een reportage over een groep van 400 tot moslim bekeerde mensen ergens in Mexico. Voormalig katholieken zijn dat, die maar het topje van de ijsberg laten zien van de bekeringsgeschiedenis daar, want er zijn nogal wat instanties langs geweest. En in de aflevering die als werktitel “Het beloofde land” heeft, portretteren we de zwarte Amerikanen die zich halverwege de jaren tachtig manifesteerden als black Hebrews. Zij geloven dat ze afstammen van de oude Jodenstammen. Uiteindelijk waren ze welkom in Israël, we hebben een reportage over hoe zij daar wonen, ergens in de woestijn.’
Was niet een van de waardes van Metropolis juist dat het zo’n eiland was, los van de waan van de dag?
‘Zeker. Veel van de sinds 2008 voorbijgekomen afleveringen zullen ook over vijf jaar nog nauwelijks aan waarde hebben ingeboet. Maar we merkten gaande de seizoenen ook dat tijdloze onderwerpen eindig zijn, ze raken op, dus in die zin is het niet zo gek om eens te kijken naar een andere manier waarop we het programma kunnen maken.’
Ernstiger?
‘Nou, het moet wel nog steeds leuk zijn, met dingen om je over te verbazen of waar je om kunt lachen. Ondanks de toegenomen zwaarte blijft Metropolis luchtig.’
Hoe doe je dat wanneer het over het doden van mensen gaat?
‘Onze correspondent in India had gehoord over een beul die een beetje verstopt leeft, uit angst voor mogelijke represailles door familieleden van door hem opgehangen veroordeelde criminelen. Hij heeft zijn zoektocht naar die man in de reportage meegenomen en dat heeft wel een ludiek effect. We doen ons best om bij die serieuze uitgangspunten toch de ons kenmerkende gekke verhalen of ongewone types te vinden, natuurlijk met hulp van ons uitgebreide correspondentennetwerk. Die brengen ons op plekken, bij mensen en in situaties die we zelf nooit gevonden zouden hebben.
Hoe groot is jullie bestand?
‘Er zijn ongeveer vijftig correspondenten van wie we in meerdere of mindere mate gebruikmaken. Voor hen is het ook iets lastiger geworden om met goede suggesties te komen, maar sommige zijn heel creatief. Ondertussen is het met Street View voor onze redactie hier makkelijker geworden om “ter plekke” te kijken of een prachtig ingediend idee een kern van waarheid bevat. Want een veel voorkomend probleem bij journalistiek gerelateerd werk is dat verslaggevers de werkelijkheid soms “mooier” voorstellen dan hij is, om hun verhaal maar te kunnen verkopen. Daar hebben we al een paar keer mee te maken gehad.’
Waar ter wereld mis je nog iemand?
‘Noord-Korea! Verder zijn we mondiaal redelijk vertegenwoordigd, alleen het Midden-Oosten is soms moeilijk, hoewel we uit Pakistan dan weer veel suggesties krijgen. Daar kent geloof ik iedereen elkaar, dus gaat het als een lopend vuurtje wanneer wij nieuwe filmpjes zoeken. We brengen dat netwerk dit seizoen meer in beeld trouwens, in de leader en gaande de uitzending aan de hand van appjes die Stef van de verslaggevers krijgt als reactie op een vraag die hij de wereld in stuurde. En we willen natuurlijk graag dat ze hun rode Metropolis-t-shirt dragen, dat benadrukt het directe contact. Elke reportage is speciaal voor ons gemaakt, niks is zomaar ergens gekocht.’
De rol van presentator Stef Biemans wordt eveneens aangepast.
‘Hij maakt dit seizoen ook reportages in Nederland. Omdat hij daarnaast wilde blijven presenteren, heeft hij een soort stellage gebouwd, zodat hij zowel de geïnterviewde kan filmen als zichzelf. Op een horizontale stang die ter hoogte van zijn hals hangt, is aan de ene kant een camera bevestigd, als een soort papegaai op Stefs schouder. In het midden staat een schermpje, om te kunnen zien wat hij in beeld heeft, en aan de andere kant bevindt zich een kleinere camera. Die staat op Stef gericht en loopt continue, zodat we in de montage zijn verbazing, een lach of rare vraag kunnen invoegen.’
Een soort selfie-tv?
‘Zoiets ja. Volgens mij heeft niemand dit eerder op deze manier gedaan, dus ook in dat opzicht zijn we vernieuwend bezig, haha.’