Een van de lastigste periodes in mijn leven en dat van mijn dierbaren, was de tijd waarin mijn werk zich niet op hetzelfde continent bevond als mijn dochter. Om de dagen tot mijn terugkeer bij te houden, zette zij streepjes op het krijtbord boven haar bed. Bij ieder afscheid ging er iets in ons kapot.

Mijn leven speelde zich voornamelijk af in vliegtuigcabines. Vliegen naar brandhaarden voor mijn werk, vliegen naar mijn kind, en weer terug. De stewardessenvraag ,,chicken or beef?’’ als ringtone van je leven.

Ik moest er weer aan denken toen ik deze week een uur lang met collega en Zuid-Amerika correspondent Nina Jurna sprak voor onze podcast. Zij vertelde dat ze ruim tien jaar later nog steeds de woorden hoort van de toenmalige hoofdredacteur van RTL Nieuws. Hij wilde destijds het contract met haar niet verlengen, omdat haar verhalen ,,niet urgent’’ genoeg zouden zijn. 
 
Het gevolg van die beslissing was dat Jurna de huur van haar woning niet meer kon betalen, en met haar twee kinderen in een achterbuurt van Rio de Janeiro -een favela- terecht kwam. Want die baan, dat is je leven. Nina vertelde hoe die periode toch een van de mooiste jeugdherinneringen voor haar kinderen werd. De favela lag vlakbij het strand en ze aten vaak pannenkoeken, goedkoop en lekker.

Nina Jurna werd daarna een van de meest gelauwerde correspondenten van Nederland. Ze bericht voor de NOS, NRC, was Zomergast en maakte de prachtige serie Van Bahia tot Brooklyn, Caraïbische verhalen. Maar die woorden van de hoofdredacteur hoort ze nog af en toe in haar hoofd.   
 
,,Weet hij dat?’’, vroeg ik.
 
,,Nee.’’
 
,,Heb je hem dat ooit verteld?’’
 
,,Nee.’’
 
Ik heb de impact van ,,dat is prive’’ ook nooit meer besproken met mijn chef. Ik nam die dag een belangrijke beslissing en kort daarna waren mijn dochter en ik weer verenigd op hetzelfde continent, in hetzelfde huis. De streepjes gingen van het krijtbord.

Onlangs in Johannesburg sprak ik een avond lang met een collega met wie ik veel door Afrika heb gereisd. Hij vertelde dat hij in therapie zat. Ik vroeg waarom. ,,Vanwege al die dingen die wij samen hebben meegemaakt.’’ Ik keek hem verwonderd aan.

Hij riep in herinnering hoe we ooit samen via de brandtrap van ons hotel in Harare naar de Nederlandse ambassade moesten vluchten, omdat zijn naam op de zwarte lijst van de inlichtingdienst van Zimbabwe bleek te staan. Die ochtend waren al meerdere collega’s gearresteerd, en ze waren op zoek naar hem.

Hij herinnerde zich ook hoe we ooit met een pater naar een dorp in Oost-Congo terugkeerden, dat was overgenomen door zwaar bewapende milities. De milities hadden zijn kerk tot de grond toe afgebrand en het dorp ingenomen, maar de pater wilde terugkeren om nog een laatste zondagsmis in zijn vernielde kerk houden. De dorpelingen waren er speciaal voor uit hun schuilplaatsen in de heuvels gekomen. Wij vergezelden hem op zijn tocht achter de linies van de Verenigde Naties, en gingen diep het oerwoud in.
 
Toen de pater even later, geflankeerd door zijn misdienaren, door het middenpad van de geruïneerde kerk schreed, keek een haag van kindsoldaten toe. Bij het altaar fluisterde de pater ons toe: ,,Mij zullen ze wel laten gaan, maar van jullie leven ben ik nu niet zeker.’’

Hoewel ik dit verhaal in detail voor de krant opschreef, drukte de fotoredactie een dag later niet de foto (hierboven) af die mijn collega met gevaar voor eigen leven nam. Bij het verhaal kwam een goedkopere persbureaufoto, van een heel andere plek in Congo.

Dat laatste was de essentie van het verhaal van mijn collega. Niet de milities, maar de achteloosheid van de leidinggevende spookte zoveel jaren later nog door zijn hoofd.

• Mocht je hem nog niet hebben gezien: kijk hier onze laatste aflevering, getiteld 'De vrienden van apartheid', over hoe het separatistische gedachtegoed van witte Afrikaner Boeren in Zuid-Afrika nu, na dertig jaar democratie in het land, weer opleeft.
• Of, lees het artikel dat ik erover schreef in NRC.
• De uitslagen van de verkiezingen in Zuid-Afrika laten eenzelfde verbrokkeling zien van de politiek als in Nederland en Europa. Het ANC verloor bijna 15 % van zijn kiezers aan een afsplitsing van de partij, het MK van voormalig ANC-leider en president Jacob Zuma. Lees hier het artikel van de Daily Maverick over de oplossing: terug naar een regering van nationale eenheid, zoals in 1994.
• Het nieuwe nieuwsplatform ‘Ground News’ is ontworpen om nieuwsfilterbubbels te doorbreken. De website vergelijkt de manieren waarop nieuwsbronnen van het hele politieke spectrum belangrijke verhalen behandelen, en wijst je op onderbelichte thema’s. Met de aanstaande verkiezingen in de V.S. misschien wel belangrijker dan ooit. Klik hier om naar de website van 'Ground News' te gaan.
• Georgië, dat zich sinds de ineenstorting van de Sovjet-Unie heeft geprobeerd te distantiëren van Rusland, staat op het punt alle nieuwgevonden connecties met westerse landen te verliezen nu hun een NAVO-strategie averechts lijkt te werken. Lees via deze link het hele verhaal van New Lines Magazine.
• Mexico heeft zijn eerste vrouwelijke president. Laat je niet van de wijs brengen door gejubel in internationale media, beargumenteert David Frum van The Atlantic: Claudia Sheinbaum’s overwinning kan een enorm gevaar zijn voor de democratie en veiligheid van Mexico.
• De 'International Crisis Group' bracht vrijdag een nieuw rapport uit over de groeiende problemen met piraterij voor de kust van Somalië. Het gaat dusdanig slecht met de visserij in het gebied, dat steeds meer vissers voor de criminaliteit kiezen. 
• Rusland onderhoudt als een van de weinige militaire grootmachten diplomatieke banden met zowel Israël als Hamas. Lees in Le Monde over de rol die het land speelt in de Gazastrook en welke invloed de oorlog in Oekraïne daarop heeft.

Tot de volgende,
Bram Vermeulen