Waarom er nu pas een malariavaccin is

15 april 2023

Nieuws voor pagina 5 van het landelijk dagblad: Ghana gaat als eerste land ter wereld een vaccin tegen malaria invoeren.

Dat nieuwe vaccin, R21, zou tachtig procent van de kinderen beschermen tegen malaria.

‘Versneld,’ lees ik, ‘nog voor goed en wel de onderzoeksresultaten binnen zijn.’

Nou ja, versneld.

De wereld wacht al 35 jaar op een vaccin tegen de muggenziekte.

Dodelijke ziekte, ieder jaar weer

Toen covid begin 2020 de kop opstak in het hart van de westerse wereld waren er nog geen twaalf maanden voor nodig voor grote farmaceuten om verschillende vaccins te ontwikkelen.

Binnen twee jaar kregen ze de pandemie onder de knie.

Dus waarom duurde het met malaria zo lang?

Wie veel reist in Afrika kent de gevolgen maar al te goed. Niet voor niets reis ik altijd met een net en pillen in de koffer.

Ik stond eens in Niger te filmen, toen een collega naast me brakend ineen zakte. Hij had de dagen daarvoor geklaagd over pijnlijke gewrichten en een hard matras.

Malaria dus.

De ziekte doodt ieder jaar, hou je vast, nog steeds 600.000 mensen, meest in Afrika.

Slachtoffers van malaria zijn geen Europeanen

Dat is al flink minder dan twintig jaar geleden, toen bijna een miljoen mensen jaarlijks aan de ziekte overleden volgens Malaria - Our World in Data.

Ter vergelijking: covid doodde in drie jaar tijd 2,6 miljoen Europeanen (inclusief Russen).

‘De mensen die getroffen worden door malaria zijn geen Europeanen, ze zijn geen Australiërs, het zijn arme Afrikaanse kinderen,’ zei Ashley Birkett van de gezondheidsorganisatie PATH tegen The Atlantic.  ‘Helaas moeten we erkennen dat dit een belangrijke reden is voor het gebrek aan urgentie.’

‘Als dezelfde energie en hoeveelheid geld naar de ontwikkeling van een malariavaccin zou gaan als naar Covid-19, dan zou malaria uitgeroeid kunnen worden,’ schreef een wetenschapper van het Medical Research Instititute in Kenia.

Bovenstaand artikel laat zien dat er allerlei redenen waren waarom het zo lang duurde. De malariaparasiet en de mug bleken bijvoorbeeld slimmer dan de medicijnen en werden resistent.

Maar de belangrijkste reden was ook financieel.

Er was voor farmaceuten gewoonweg veel meer te verdienen aan ontwikkeling van een covidprik, dan aan de bestrijding van malaria.

Om dezelfde reden waren er farmaceuten zoals Moderna die weigerden om covidvaccins aan Afrika te leveren.

Een andere farmaceut, Johnson & Johnson, kreeg veel kritiek na een artikel van de New York Times. Die krant ontdekte dat J&J wel vaccins produceerde in Zuid-Afrika, in een fabriek in Port Elizabeth, maar de vaccins werden daar enkel klaargemaakt voor export naar rijke landen.

Er is altijd een oplossing

Inmiddels is die situatie rechtgetrokken.

En nu is er ook tegen malaria een spuitje.

De mooiste les is dat er altijd een oplossing is, zolang het voelt als ons probleem.

Overstromingen? Deltawerken.

Verkeersdoden? Drempels.

Miljoenen Oekraïners op de vlucht? Wir Schaffen das.

Dat is een hoopvolle Frontlinie-gedachte. Die klimaatcrisis gaan we – als het water ook eenmaal hier komt – ook echt wel oplossen.

Terwijl de redactie hard werkt aan de volgende Frontlinies, wil ik nog even wijzen op een paar mooie producties.

Lees-, kijk- en luistertips van de redactie

Tot de volgende,

Bram Vermeulen