Het is fascinerend om te zien wat er gebeurt als iemand zijn handen vastplakt aan, laten we zeggen, een talkshowtafel. Of zijn hoofd aan een peperduur schilderij.

Op televisie vonden ze het ‘niet sympathiek’ en ‘bedreigend’ voor de presentator. De roddelpers sprak over klimaatdrammers.

Nieuwsuur nodigde de baas uit van het museum, die vond dat alle musea gewaarschuwd moesten zijn voor deze bedreiging van cultuurgoed.

Die schilderijen hebben glasplaten die met een sponsje makkelijk zijn afgezeemd en kunnen de komende weken rekenen op extra bezoek.

De talkshows werden het gesprek van de dag, kregen clicks, en dus reclame. En de activisten worden nu herkend op straat.

Maar dat is dus niet het punt.

Het punt is dat er te weinig over de gevolgen van klimaatverandering wordt gepraat en dat de echte deskundigen die hier al jaren voor waarschuwen niet worden uitgenodigd, want saai en niet entertaining.

Don’t look up-isme, om maar even het punt van Di Caprio te onderstrepen.

Het is de achilleshiel van de waan-van-de-dag-journalistiek maar ook het grote gevaar van activisme: als alleen de ophef gespreksonderwerp wordt en niet de achterliggende gedachte.

Toen studenten in 2015 het standbeeld van Cecil John Rhodes op de Universiteit van Kaapstad met menselijke poep besmeurden, gebeurde precies hetzelfde.

De radio sprak dagenlang schande van zoveel minachting voor cultuurgoed en die activisten moesten worden opgesloten.

De activist had de poep uit de openbare latrines in de townships van Kaapstad geschept, waar ze een kwart eeuw na de val van apartheid nog geen fatsoenlijke riolering hebben.

Ondertussen wordt Rhodes op maar liefst drie plekken in Kaapstad met standbeelden geëerd, ondanks zijn veelgeciteerde minachting voor zwarte Afrikanen.

Dat was het punt.

Het punt was ook dat de studenten nog altijd geen theorieën van zwarte denkers kregen gedoceerd en dat boven alle collegehallen namen van witte mensen stonden.

Op een Afrikaanse universiteit.

De actie vond vervolgens gehoor op alle campussen van het land, waar wekenlang werd gedemonstreerd voor betaalbaar en minder racistisch onderwijs.

Het beeld van Rhodes werd uiteindelijk onder luid applaus weggetakeld.

De klimaatactivisten leken deze week toch hun zin te krijgen.

Bij Jinek schoven een dag later toch twee klimaatwetenschappers aan.

Bij Khalid & Sophie werd een tafel vrijgemaakt om over de acties te praten, maar ook over de werkelijke gevolgen voor Nederland en Groenland, zoals te zien in de documentaire van Klimaatverkenner Nicolaas Veul en de afgelopen aflevering van Frontlinie.

Het echte probleem is dat klimaatverandering hier nog altijd een saai journalistiek jargonwoord is. Een theoretisch idee.

Een warme zomer wordt geïllustreerd met beelden van kinderen in een fontein en een interview met de drukke ijscoman.

Precies daarom zijn ze bij The Guardian al gestopt met het hebben over 'global warming', en gaat het nu over 'global heating'. En schrijven ze liever niet meer over 'klimaatverandering', maar over 'klimaatcrisis'.

Terecht. Zoals we konden zien in de vorige aflevering over Kenia of de alarmerende serie van Kadir van Lohuizen Na ons de zondvloed: op heel veel plekken in de wereld zijn levens in korte tijd dramatisch veranderd

Ons eerste gesprek op Groenland was met onze vertaler die doodleuk vertelde het weekend ervoor 23 rendieren te hebben doodgeschoten. In de herfst trekken Groenlanders massaal de natuur in om te jagen voor de komende winter.

Dat is een eeuwenoud gebruik, omdat een stad als Ilulissat gedurende de zes wintermaanden was ingevroren en onbereikbaar voor bevoorradingsschepen.

Die rendieren moesten de Groenlanders dus als hamsters door de winter helpen.

Het enige probleem is: het water voor Ilulissat bevriest al ruim 25 jaar niet meer. De supermarkten liggen vol, rendieren schieten of zeehonden knuppelen hoeft dus helemaal niet meer voor overleving.

Maar ja, een mens verandert moeilijk zijn gebruiken en we konden in de aflevering zien hoe die noodzaak om te veranderen tot kortsluiting leidt bij veel Groenlanders.

Maar dat is Groenland.

Dat is Kenia.

Zolang wij nog niet met kaplaarzen door Hoog Catharijne moeten waden, lijkt er hier geen reden om klimaatverandering serieus te nemen.

Soms hoop je op een orkaan, kracht Katrina, zodat iedereen even wakker wordt.

Maar dat leest als een uitspraak voor ophef.

Dus laat maar zitten.

• We kunnen het niet vaak genoeg zeggen: wat er met de ijskappen gebeurt is van levensbelang. In hun boek Alles smelt illustreren meteoroloog Peter Kuipers Munneke en journalist Martijn van Calmthout hoe ijs de ultieme graadmeter is geworden voor onze omgang met de aarde. Het is een verhaal over onderzoek, ontdekking en overleving, waarbij de lezer aan de hand van foto’s wordt meegenomen in het veldwerk van Kuipers Munneke op Antarctica en Groenland.
• Heb je jouw medicijnen liever verwerkt ín het voer, kijk dan Thin Ice op NPO Plus. In deze Zweedse thrillerserie komen politiek en milieu samen in Groenland. Een slimme mix van geopolitiek, milieucrisis en gijzeldrama.
• In Brazilië vinden vandaag ondertussen de presidentsverkiezingen plaats. Blijven de Brazilianen bij Bolsonaro, of kiezen ze voor ex-president Da Silva? Hoogleraar Kees Konings legt bij Bureau Buitenland uit wat er van beide heren verwacht mag worden. En wil je meer achtergrond bij wat er in Brazilië gebeurt, bekijk dan ook vooral de documentaire The Edge of Democracy op Netflix.
• Tot slot, hierboven las je al over de documentaire van Klimaatverkenner Nicolaas Veul. Bekijk deze nu op NPO Start. En klik dan ook vooral door naar de reportagereeks van collega Danny Ghosen, In de schaduw van het WK.

Tot de volgende,

Bram Vermeulen