We kregen ook dreigberichten van een onbekend nummer. ‘Ik weet wel wat jullie aan het doen zijn. Jullie houden je alleen maar bezig met Wagner en proberen natuurlijk alles weer te verdraaien, zoals de Franse journalisten hier altijd doen,’ stond er te lezen.

Over Fransen wordt een actieve desinformatiecampagne gehouden. In februari werden vier lijfwachten van een hoge Franse generaal op het vliegveld gearresteerd. Op sociale media werden ze later beschuldigd van het beramen van een staatgreep tegen de president. Eerder werd al een bus met VN-soldaten beschoten door de presidentiële garde, er vielen tien gewonden. 

We voelden ons enigszins gesterkt door het domme geluk dat we persoonlijk werden uitgenodigd door de president van de Centraal Afrikaanse Republiek. Faustin-Archange Touadéra nodigde ons uit voor een sportevenement bij zijn buitenverblijf buiten de hoofdstad.

Een middag lang zagen we hoe de Russische lijfwachten van Wagner geen moment van zijn zijde weken. Hun gezichten hadden ze bedekt met mondmaskers, tot vlak onder hun ogen. We filmden ze van dichtbij. 

Collega Gijs Swantee kreeg aan het eind van de dag een klop op zijn schouder van de Wagner-commandant: ‘We willen niet gefilmd of gefotografeerd worden. Heb je dat goed begrepen?’ zei hij. ‘Oh trouwens, nice to meet you.’

Dat voelde allemaal heel dreigend. En tegelijkertijd zag ik hoe de Russen slagen in hun ambitie om Afrikaanse landen in hun invloedsfeer te krijgen. Ze surfen mee op een golf van groeiende afkeer van Frankrijk, de oud-kolonisator.

Frankrijk stopte vorig jaar met begrotingssteun aan de Centraal Afrikaanse Republiek. ‘We willen niet via een omweg Wagner betalen,’ vertrouwde een Franse diplomaat me toe. 

‘Alle Afrikaanse koloniën zijn Frankrijk zat,’ zei student Alain Mogboko tijdens een les Internationale Betrekkingen, die iedere zaterdagochtend wordt gedoceerd door de Russische consul, Vladislav Ilin.

Geopolitiek, vanuit Russisch perspectief. ‘De Fransen behandelen de Afrikanen als hun kinderen,’ zei Ilin. Zijn klas knikte instemmend. Daar in de lesbanken besefte ik hoe we uit moeten kijken dat de oorlog in Oekraïne onze blik op de rest van de wereld niet teveel vertroebelt. 

Dit conflict heeft niet alleen de Europese orde veranderd, maar ook die in Afrika.

• Bekijk hier de interactieve reportage van CNN-verslaggever Clarissa Ward, waar Bram in de brief naar refereert. Het is een uitgebreid onderzoek naar de Wagner Group. Ward en collega’s komen er achter dat een Russische oligarch en goede vriend van Poetin, geldschieter is van het huurlingenleger. Het Kremlin zelf ontkent alle betrokkenheid. Veel van de landen waar Wagner actief is, zijn rijk aan grondstoffen. De huurlingenlegers bieden bescherming aan in ruil voor bijvoorbeeld mineralen of olie. In CAR vertellen jongeren die naar diamanten scheppen dat ze alles moeten inleveren bij de Russen. Ook niet onbelangrijk om te melden: Wagner wordt in verband gebracht met moorden en verkrachtingen van burgers.
   
• In de nieuwe aflevering van Frontlinie zien we de soft power van Rusland in de Centraal Afrikaanse Republiek. In podcast The Horn vertelt Samuel Ramani, schrijver van het (nog te verschijnen) boek Russia in Africa, meer over Ruslands banden met ook andere Afrikaanse landen. Wat is de strategie en wat zie je daar van terug in de Hoorn van Afrika? En wat is de invloed van de oorlog in Oekraïne?
   
• We tippen graag interessante documentaires of diepgravende artikelen. Maar soms heb je daar geen zin in. Soms is het gewoon fijn om even plaatjes te kijken. Kijk bijvoorbeeld naar de prachtige beelden op de Instagram-pagina van fotograaf John Wessels. Zoals deze fotoreportage vanuit het Noordwesten van Senegal, waar het bijna onmogelijk is om drinkwater te krijgen in de tien droge maanden. Of vrolijker materiaal, van een surfcompetitie aan de kust van Dakar. En al helemaal knap zijn de plaatjes van de cowboys van Ouagadougou in Burkina Faso.

Laat ons weten wat je van de nieuwe aflevering vond.
 
Groet,
 
Bram Vermeulen