Een oorlog als die nu in Oekraïne, heeft zoveel impact en is zo allesverslindend in aandacht, dat er gewoonweg geen zendtijd overblijft voor het nieuws uit andere gebieden.

Machthebbers maken daar gebruik van.

In Zimbabwe werden in de afgelopen weken op grote schaal activisten opgepakt nadat de (verbannen) oppositie tienduizenden mensen op de been kreeg bij manifestaties voor hun kandidaat Nelson Chamisa. (Over wiens race in 2018 een prachtige film gemaakt werd, zie tips).

In Syrië werd de oppositiewijk Qaboun bij de hoofdstad Damascus met de grond gelijk gemaakt door een militie, die werd getraind door het Russische leger. 

Er was internationaal weinig ophef over.

Maar ook de oorlog in Oekraïne zelf kent zwarte gaten. 

Nu het Russische leger lijkt – en ik zeg nadrukkelijk lijkt – af te zien van een aanval op de hoofdstad Kiev, raken we al iets meer gewend aan de dagelijkse gruwelijkheden die daar gebeuren. 

Ik probeer zelf tegen die gewenning te vechten door iedere dag te checken hoe het met onze Oekraïense collega’s gaat die met ons de reis van West naar Oost maakten. 

Met Olena en Yulia gaat het goed, maar met hun woonwijken niet.

Het was lastiger om contact te maken met eindstation Avdiivka.

De telefoon van onderwijzer Oleksiy was een aantal dagen onbereikbaar. Avdiivka en veel steden en dorpen aan het oostfront werden in de eerste oorlogsweken gespaard. 

Maar Avdiivka kwam in de afgelopen week zwaar onder vuur van de pro-Russische separatisten in Donetsk. Het voorstadje is nog steeds onder controle van de Oekraïense strijdkrachten. 

Een dorpje net ten noorden van Avdiivka, Novobakhmutovka, is al wel ingenomen. 

Afgelopen vrijdag ontvingen we toch bericht van Oleksiy, die laat weten dat hij uitgeput is van vrijwilligerswerk aan het front. Hij gaat nu een paar dagen uitrusten in Dnipro, een stad in centraal-Oekraïne waar het relatief rustig is.

Daarna, zo schrijft hij, is hij vastbesloten om terug te keren naar zijn huis in Avdiivka.

Zonder hier een van de vele generaals buiten dienst te willen spelen die dagelijks bij de talkshows aanschuiven, wijzen die berichten erop dat de Donbas nog altijd op het verlanglijstje staat van Poetin. 

Deze oorlog begon met Ruslands erkenning van  de volksrepublieken Loegansk en Donestk als onafhankelijke staatjes, inclusief het grondgebied in de Donbas dat onder controle is van het Oekraïense leger. 

Inclusief Avdiivka. 

Was de Russische oorlogsmachine in de afgelopen weken slechts aan het warm lopen in het noorden en zuiden, voor een grootschalige bezetting in het oosten?

Laten we hopen voor Oleksiy en alle bewoners van Avdiivka dat het niet zo is.

• Een aanrader is de documentaire Winter On Fire op Netflix. De documentaire volgt de opstand van het Oekraïense volk op het Maidan-plein in Kiev in de winter van 2013 - 2014. Wat begon als studentendemonstratie, toen de toenmalige Russsich gezinde president Viktor Janoekovytsj besloot een deal met Poetin te sluiten in plaats van met de EU, groeide uit tot een revolutie. De documentaire is een indrukwekkend en emotioneel verslag van de opstand, volgens de regisseur een eerbetoon aan de moedige demonstranten die opkomen voor de toekomst van hun land. Ze worden slachtoffer van het genadeloze geweld van de ordetroepen. Met een overvloed aan indrukwekkende beelden en verhalen van belangrijke hoofdpersonen van de opstand, is het net of je er zelf bij bent. 

• Nog meer mooie documentaires zijn te zien op het Movies That Matter Festival, van 8 tot en met 16 april in Den Haag. De gelauwerde openingsfilm Navalny gaat over de Russische oppositieleider op wie een moordaanslag door vergiftiging mislukte. Navalny gaat samen met onderzoekscollectief Bellingcat achter de daders aan. Deze editie van het festival is er ook speciale aandacht voor Afghanistan, met bijvoorbeeld de film The Forbidden Reel, met beelden van vijftig jaar Afghaanse filmgeschiedenis. Onder het regime van de Taliban werd het filmarchief bijna volledig vernietigd, maar deze beelden werden gered. 
   
• De film over de presidentsrace van de Zimbabwaanse oppositiekandidaat Nelson Chamisa in 2018, is hier te bekijken. Je leest er ook een interview met regisseur Camille Nielsson. De film heeft kunnen vastleggen hoe de verkiezingen gestolen zijn, zegt ze. ‘Deze film is vooral belangrijk omdat er zo veel Zimbabwanen hoop hadden dat na de val van Robert Mugabe, de dictator, er echt een kans was op verandering. Deze presidentsverkiezingen zouden de geboorte van een nieuwe democratie markeren.’ 

Bedankt voor alle mooie reacties op de afgelopen uitzending van Frontlinie. Op onze website vind je nog meer mooie producties over Oekraïne, lees je hoe de trein ook tijdens de oorlog blijft doorrijden met een mobiel commandocentrum en hoe lokale journalisten plotseling oorlogsverslaggever werden in eigen land. 

Tot de volgende.
 
Groet,

Bram Vermeulen