Onze laatste Frontlinie-uitzending ‘Groene apartheid’ maakte veel los. 

De reacties waren niet allemaal positief. 

Sommige Nederlanders die al jaren in Zuid-Afrika wonen, vonden dat de uitzending te weinig oog had voor de positieve ontwikkelingen rondom Hoedspruit en omgeving. De private wildparken en andere toeristenattracties leveren toch werkgelegenheid op voor de hele omgeving?

‘Het is de lokale bevolking die voor de meeste banen wordt ingezet,’ schrijf Hetty Kock, die ik vroeg of ik haar reactie hier mocht publiceren.

Ook in de uitzending laten we zien dat veel (zwarte) Zuid-Afrikanen werk hebben in de parken. 

Maar we laten ook zien dat er voor de huisvesting van al dat personeel in Hoedspruit (nauwelijks) plaats is gemaakt. Daarin is Hoedspruit niet uniek. 

De structuur van vrijwel alle steden en dorpen in Zuid-Afrika is een voortzetting van wat de architecten van de apartheid in de jaren zestig bedachten. De rijken aan de ene kant en de armen ver daar vandaan. 

De stad waarin ik jarenlang woonde, Kaapstad, is daar misschien wel het meest schrijnende voorbeeld van. Net als in Hoedspruit werden de armen daar weggehaald uit het stadscentrum (District Six) en tientallen kilometers verderop gedumpt in de Kaapse Vlakte.

De ontwikkeling van Hoedspruit kwam echter pas na de val van apartheid (1994) echt op gang, juist omdat Zuid-Afrika weer in trek kwam bij internationale toeristen. 

Er lag dus een historische kans om eens een heel nieuwe stad te bouwen, met ruimte voor low-cost housing. Maar daar voelden de projectontwikkelaars niets voor, blijkt ook uit het onderzoek van de Wageningen Universiteit rond Hoedspruit. 

Armoede zou criminaliteit aantrekken. In de opening van de uitzending zeggen de twee zwarte mannen die het hek aan het repareren zijn: ‘De witte mensen willen ons niet hier.’ Dat zijn hun eigen woorden, niet de onze.

‘De verslaggever komt uit een vliegtuig met allemaal blanken: mensen die haast hebben en snel op safari willen. Jammer dat niet getoond wordt dat er vanuit Johannesburg ook een prima snelle bus naar Hoedspruit gaat. Veel goedkoper en je bent er in een uur of zes,’ schrijft mevrouw Kock. 

Klopt, zoals je met de bus door heel Zuid-Afrika kunt reizen. Toch zijn er maar weinig plekken in Zuid-Afrika die zo klein zijn als Hoedspruit, maar waar je rechtstreeks vanuit Kaapstad of Johannesburg naartoe kunt vliegen. Daar is over nagedacht en dat laten we zien. 

Sommige aanvallen werden heel persoonlijk. Alsof ik een hekel zou hebben aan Zuid-Afrika. Integendeel. Ik heb mijn hart verpand aan dit land, het land van mijn kind.

Maar het is de plicht van een verslaggever om kritisch te blijven kijken, ook naar mijn eigen woonsituatie, mijn eigen leven. Hoe ongemakkelijk dat ook is.

• Het leger greep eind januari de macht in Burkina Faso. President Kaboré werd afgezet door militairen. Die zijn gefrustreerd omdat ze van de regering niet genoeg steun kregen in de strijd tegen jihadisten. Bijna anderhalf miljoen mensen zijn al gevlucht voor het geweld. De podcast Hold Your Fire van de non-profitdenktank International Crisis Group duikt dieper in de materie en analyseert de aanloop naar de coup en de mogelijke gevolgen er van. Want hoe is de veiligheidssituatie in het land? Hoe deed Kaboré het als president, wie is de nieuwe machthebber Paul-Henri Damiba en wat is hij van plan?

• We hoorden er al eerder over: Zuid-Afrikaanse wetenschappers proberen het Moderna-vaccin na te maken. Om het daarna eerlijk te verdelen, iets wat met de huidig geproduceerde vaccins niet gebeurt. Die komen vooral bij rijke landen terecht. Politico ging langs in het lab in Kaapstad, dat opereert met steun van de Wereldgezondheidsorganisatie, de EU en andere donoren, en sprak over de ambitieuze doelen en minstens zo grote uitdagingen. 
   
• Bram Büscher is de hoogleraar van de Wageningen Universiteit die onderzoek deed in Hoedspruit. Het onderzoek over groene apartheid dat we in deze en vorige nieuwsbrief aanhalen is onder andere van hem. Hij was vorige week te gast bij NPO Radio 1 om over zijn onderzoek te vertellen. Check ook onze website voor meer verhalen rondom Frontlinie: Groene apartheid. Over de jacht waar Piet Warren zijn neushoorns voor fokt, de strijd tegen stropers en het onteigende land van zwarte Zuid-Afrikanen.
   
• In de volgende nieuwsbrief vertellen we je meer over een nieuwe Frontlinie, een uitzending gemaakt door regisseur Sakir Khader. Sakir maakte eerder voor de VPRO de serie De puinhopen van Irak. Hiervoor reisde hij een half jaar door het Irak dat we in het nieuws niet te zien krijgen. In vijf afleveringen vertelt hij de verhalen van de gewone Irakezen. Hoe leven zij verder na zoveel jaren oorlog? Sakir filmt zelf en maakt ook nog eens prachtige foto’s. Zowel de serie als de fotoserie met toelichting in audio zijn de moeite waard om te zien als je je wilt verdiepen in het Midden-Oosten. 

Bedankt voor al jullie reacties op de vorige nieuwsbrief en de uitzending.
 
Tot de volgende,

Bram Vermeulen