Ook voor Arnout Hauben kwam de wereld in maart tot stilstand. De Belgische televisiemaker, onder andere bekend van zijn serie Rond de Noordzee, was met zijn ploeg in Malta aan het filmen voor een nieuw programma toen de coronahekken zich een voor een rond hen sloten.

Dewi Oudijk

Hij besloot terug te keren naar België. Enkele weken later zat het land volledig in lockdown en de avontuurlijke Hauben droomde vanuit huis over zijn reizen en het draaien van reportages. Hij besloot ‘bijna impulsief’ om zodra het weer mocht de langste wandeling door eigen land af te leggen. Hij liep in 23 dagen de ruim 500 kilometer van de GR129. Met filmmakkers Philippe Niclaes en Ruben Callens stapte hij van Brugge naar het zuidelijke Aarlen.

Het is een beproefd concept van Hauben; met de rugzak op en een camera in de hand wisselt hij historische verhalen af met bijzondere ontmoetingen, bij voorkeur te voet. Maar door eigen land trok hij nog nooit.  ‘Dwars door België is eigenlijk een beetje onze zomer die, net als bij iedereen, aan diggelen lag,’ vertelt Hauben vanuit zijn thuiskantoor in Brussel.

© VPRO

Arnout Hauben volgt de GR129

Voor wie zijn eigen tocht door België wil maken, is een handige kaart samengesteld, met allerlei bezienswaardigheden onderweg. Bekijk hem hier.

'De reis was bijna een appreciatie voor de kleine ontmoeting, het kleine genot van elkaar weer spreken en de schoonheid zien van dingen dicht bij huis.'

‘Op het moment dat België een klein beetje de teugels liet vieren gingen we op pad. Het was een uniek moment na die eerste coronagolf. Iedereen had lang opgesloten gezeten en kwam weer voorzichtig naar buiten, een beetje schoffelen in de voortuin. De reis was bijna een appreciatie voor de kleine ontmoeting, het kleine genot van elkaar weer spreken en de schoonheid zien van dingen dicht bij huis. In die zin was het een universeel gevoel wat we daar hebben gepakt.’

op de wilden boef

De voorbereiding was voor de ervaren televisiemaker niet anders dan bij zijn eerdere reizen rond de wereld. ‘We doen research naar de historie op de route, maar voor de rest is het een groot avontuur. Ik probeerde met dezelfde blik als waarmee ik naar de grote wereld kijk nu naar mijn eigen achtertuin te kijken. We wilden zoveel mogelijk mensen op de wilden boef, jullie zeggen op de bonnefooi, tegenkomen. Dat voel je wel in de reeks denk ik, dat die ontmoetingen natuurlijk zijn.’

Zo maakte Hauben een alternatieve geschiedschrijving van zijn vaderland. ‘Ik ga altijd op zoek naar iets uit de geschiedenis. Het is meer dan de route wandelen en mensen tegenkomen. Ik ontmoet die mensen omdat ik de verhalen die zich langs die route hebben afgespeeld door de eeuwen heen probeer aan te raken.’

© VPRO

'Je zit niet achter het scherm van de bezoeker, maar je maakt deel uit van dat verhaal.’

En juist deze reis verraste Hauben meer dan ooit. ‘Er zijn zoveel buitenlandse reeksen over exotische landen. We worden daar echt mee om de oren geslagen. Maar gewoon een serie vlak bij huis wordt niet vaak gemaakt. Ook toen ik Rond de Noordzee draaide waren de mooiste stukken die door Zeeland en dicht bij huis. Omdat ze zo ontroerend, mooi en verrassend waren. Je zit niet achter het scherm van de bezoeker, maar je maakt deel uit van dat verhaal.’

In eigen land kon Hauben, die al jaren op tv te zien is, vooral in Vlaanderen profiteren van zijn bekendheid tijdens de reis. ‘Het was ongelooflijk. Als wij een dorp binnenkwamen leek het bijna op de blijde intrede van de koning. De mensen hadden aardbeien geplukt, stonden ons op te wachten of kwamen hele ontbijtbuffetten aan onze tent brengen. Dat was heel fijn, maar dat was maar één aflevering.'

glazen muur

'Er was een soort glazen muur die we doorstapten toen we in Wallonië kwamen. Daar kende geen hond ons nog. We hadden net zo goed door Rusland of Groot-Brittannië kunnen lopen. We waren gewoon drie slordige slungels met een rugzak op. Een soort vreemdelingen in eigen land.’

Toch kon het drietal ook in Wallonië op gastvrijheid rekenen. ‘Dat vind ik het leuke aan wandelen. Het is eigenlijk het beste medicijn tegen een negatief wereldbeeld. Of je nou in verre exotische buitenlanden bent of in eigen land. Je vindt altijd een slaapplaats en een bord soep. Tenminste als ze weten dat je niet te lang blijft.'

'Het feit dat je met een rugzak en een cameraploeg heel open en bloot reist helpt ook. Het is een kwetsbare manier om bij mensen terecht te komen, ze zijn dan snel geneigd je te helpen.’

‘Dat zijn momenten, die kun je niet uitleggen of organiseren. Als je zo’n moment kunt pakken en tonen is dat heel bijzonder.'

toevallige ontmoeting

Hauben weet in gesprekken met toevallige passanten veelal de juiste snaar te raken. Mensen vertrouwen hem hun verhaal toe, hoe dramatisch ook. ‘Dat is ook hetgeen dat altijd bijblijft na zo’n reis: de bijzondere ontmoetingen.’

Het drietal kwam op dag één een man tegen die in de zomerhitte op een enorm blok hout aan het hakken was. Hij vertelde Hauben over zijn verlangen naar Zwitserland te verhuizen waar hij geen gehoor aan kon geven, over zijn overleden zoon, zijn zwaar gehandicapte dochter én zijn liefde voor zijn vrouw.

‘Dat zijn momenten, die kun je niet uitleggen of organiseren. Als je zo’n moment kunt pakken en tonen is dat heel bijzonder. Diezelfde man ben ik een maand geleden gaan opzoeken om even gedag te zeggen. Het is nog steeds dezelfde lieve man, maar het moment is weg. Die toevallige ontmoeting, die spontaniteit en alles dat samenkomt is er ineens niet meer. Dat is niet teleurstellend hoor, maar je voelt dat het ineens weg is.’

© VPRO

'Als je zelf persoonlijk wordt uitgedaagd moet je dat ook tonen.’

Dwars door België toont ook de kwetsbaarheid van de televisiemaker zelf. Hij neemt ons mee op zoektocht naar zijn gastgezin in Arbre, waar hij als kleine jongen een zomer doorbracht om zijn Franse taal bij te spijkeren. Wat een mooie hereniging had moeten worden, eindigde in een droevige middag.

‘Je komt zelf in een onverwachte situatie terecht, iets wat je totaal niet kunt verzinnen. We waren aan het lopen, ik was zelf al heel moe aan het worden en dan word je persoonlijk geraakt. Ik vond het heel moeilijk om daar iets mee te doen op dat moment.’ Hauben twijfelde lang of het verhaal de montage moest halen, maar na uitgebreid overleg met de betrokkenen liet hij het erin. ‘Weet je, ik ben zelf iemand die gemakkelijk persoonlijke vragen stelt aan anderen, dan vind ik ook dat als je zelf persoonlijk wordt uitgedaagd je dat moet tonen.’

over Arnout Hauben

Arnout Hauben (1976) is televisiemaker en medeoprichter van het productiehuis De chinezen. Hij werkte mee aan televisieprogramma’s als Man bijt hond, Meneer Doktoor, Weg naar Compostela en Leve de Zoo! Hij maakte de bekroonde driedelige reeks Ten oorlog, over de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Daarnaast schreef hij samen met Lander Deweer het boek Rond de Noordzee dat is gebaseerd op de gelijknamige tv-reeks.

© VPRO

van links naar rechts: Philippe Niclaes, Arnout Hauben en Ruben Callens

meer met Arnout Hauben