Titanenstrijd

‘Ons doel is om sneller HBO te worden dan dat HBO ons wordt.’ Het waren begin 2013 de profetische woorden van Ted Sarandos, de man die bij Netflix als chief content officer over de inhoud gaat. Het was een uitspraak die bovenal blonk van ambitie: drie jaar geleden was de streaminggigant tenslotte nog amper uit de luiers (of eigenlijk: uit de dvd’s en postpakketten). House of Cards, het allereerste paradepaardje, moest nog online komen en de enige serie van naam was Lilyhammer, de (best flauwe) maffiakomedie die leunde op de karakteristieke kop van Steven Van Zandt, Silvio Dante uit HBO-boegbeeld The Sopranos. Een beetje ironie zat er wellicht dus ook in die woorden.

Maar kijk nu eens. House of Cards is van paradepaardje tot vlaggenschip geworden en Netflix overstelpt zijn klanten alleen dit jaar al met 600 uur aan originele content. Daar zitten weliswaar ook een reeks documentaires, cabaretspecials en kinderprogramma’s bij, maar het zal de dames en heren bij HBO (en overigens elke andere televisiezender/producent) zorgen baren. De betaaltelevisiekoning heeft weliswaar nog altijd veel meer abonnees dan Netflix (HBO telde in 2014 wereldwijd nog 138 miljoen abonnees, Netflix afgelopen jaar 75 miljoen), maar verdient aan diezelfde mensen ook een stuk minder – in 2015 vijf miljard dollar (HBO) tegenover zes miljard (Netflix). De eigen streamingdienst, het vorig jaar opgezette HBO Now, tikt ondertussen nog niet eens de miljoen abonnees aan.

De vertaalslag van traditioneel televisiemodel naar flexibele waar-en-wanneer-je-maar-wilt-app is bij HBO duidelijk nog niet gemaakt.

Winstmarges zeggen uiteindelijk niets over de kwaliteit. Daarin zijn prijzen als de Emmy’s, die zondag voor de 68ste keer worden uitgereikt, een veel duidelijker graadmeter. Op dat vlak geldt HBO nog immer als alleenheerser. Tweemaal al brak de zender het record voor meeste nominaties. Eerst in 2004 met 124 nominaties en nog eens vorig jaar, toen HBO de lat nog een stukje hoger legde met 126 kanshebbers in totaal. Het aantal nominaties is dit jaar weliswaar minder (94), maar HBO is nog altijd fier koploper – FX volgt op 56, Netflix daarna met 54. Die nominaties verzilveren doet men natuurlijk ook met enige regelmaat bij HBO: het beeldje voor Beste dramaserie bijvoorbeeld, dat in 2015 door alle kenners al als oeuvre-award op naam werd gezet van Mad Men, ging uiteindelijk naar Game of Thrones. En op komedievlak rijgt Julia Louis-Dreyfus (Veep) al vier jaar op rij de prijzen aaneen.

Netflix heeft op zijn beurt nog niets in de melk te brokkelen gehad. Ja, in de ‘kleine’ prijzen (de zogeheten Creative Emmy’s) zijn er slagen gemaakt: voor casting bijvoorbeeld, en cinematografie en muziekcompositie. Maar onder het kopje Primetime heeft de streamingdienst vooralsnog niets klaar gespeeld. Alleen Uzo Aduba, die twee jaar op rij verkozen werd tot Beste gastactrice – eerst in komedie, daarna in drama – voor haar rol als Crazy Eyes in Orange Is the New Black pakte punten voor haar werkgever.

Gek is dat natuurlijk niet. HBO maakte eind jaren negentig naam met kwaliteitstelevisie omdat dat op dat moment juist schaars was. Netflix komt in een hele andere wedstrijd binnen: het moet niet alleen de strijd aan met het bastion HBO, maar ook zenders als AMC (Breaking Bad, The Walking Dead) en FX (The Americans, Fargo).

Goddank  – vanuit HBO gezien  – is er altijd nog Julia Louis-Dreyfus. Als de actrice,  die al geschiedenis schreef met Seinfeld en The New Adventures of Old Christine, nu opnieuw wint voor haar rol in Veep, wordt ze de meest gedecoreerde comédienne in de Emmyhistorie. Tegen zo veel ervaring kan Netflix met de jonge Ellie Kemper (Unbreakable Kimmy Schmidt) simpelweg niet op, evenmin als de 77-jarige Lily Tomlin overigens (Frankie in Grace and Frankie).

Maakt Netflix dan verder nog überhaupt kans? Ja, Aziz Ansari zou er in zowel de categorie Beste komedie als Beste komedieacteur met de prijs vandoor kunnen gaan, voor zijn Master of None. De semi-autobiografische sitcom, een bloemlezing van thema’s en stijlen, werd vorig jaar alom bejubeld.

Daarmee kun je Ansari in zekere zin zien als het gezicht van Netflix: de gretige jonge hond, die alle ruimte (en dollars) heeft gekregen om zich te ontplooien. Precies zoals HBO het ooit deed – en voorlopig zal blijven doen. Nu alleen dat streamen nog onder de knie krijgen.