Een Finse documentaire benut cinematografische mogelijkheden om de liefde voor tuinieren en elkaar te tonen.

2Doc: Garden Lovers
NPO 2, 0.00-0.52 uur
Met je buren moet je het treffen. Zo ook in de volkstuin. Een paar lapjes grond verderop zit een stel dat de zeventig nadert. We noemen hen Thea en Theo. Dat komt door mevrouws stem, precies de zeurtoon die Tosca Niterink in de gelijknamige Villa Achterwerk-serie liet horen. Thea laat haar man elk bezoek verbaal alle hoeken van de groentebedden zien. Dit doet hij niet goed, dat heeft hij laten slingeren, eerst moet hij zus en waarom helpt hij haar niet zo? Luistervinken die we ongewild zijn –er is geen ontkomen aan haar sneren – verbazen we ons over dit inkijkje in een huwelijk. Theo mompelt slechts, als hij dat al doet, en blijft zijn vrouw geduldig ter wille. Gaat dit thuis ook zo? Wat is zijn lol?   

De raadsels die geliefden bij elkaar brengen en houden. Het prachtig in beeld gebrachte (vrijwel elke opname beweegt zo subtiel als een briesje gebladerte kan beroeren) en zich haast terloops ontvouwende (gelijk bloemen) Garden lovers (Eedenistä pohjoiseen, 2014) geeft glimpen van levens-, liefdes- en tuinverhalen. Hoe hij en zij elkaar ontmoetten, waarom hij en hij op die plek aan een meer gingen wonen, wat ze samen buiten vinden. Er zijn moestuinen, honden en kippen, dertig zitjes op één terrein maar geen tijd om ervan te genieten, hangmatten, een zwemvijver en bloemenzee.  

Wat een verademing; een documentaire die meer is dan een lange reportage en niet louter pratende hoofden in beeld brengt, maar de cinematografische mogelijkheden benut. En bovenal: die over aandacht en schoonheid gaat, in plaats van nieuwsgerelateerde misère. De Finse regisseur Virpi Suutari (1967) richt haar camera op in leeftijd variërende stellen en neemt de tijd om hen te tonen. Vaak ongewoon gekadreerd en slechts sporadisch onderbroken door wat zij er zelf over te zeggen hebben; de hoogtes, dieptes, dagelijkse wrijvingen van hun, of het, bestaan. Want natuurlijk, ook daar zijn regen en zonneschijn (en sneeuw), voortdurende vergankelijkheid.
Tuinieren bewijst dat als weinig anders. Maar wat er gaandeweg ook gebeurt en ongeacht eventuele toepassing van de medicinale werking van de omringende planten: tuinverblijf heelt. Hurken tussen het groen doordringt een mens van de kracht van het leven. Herinnert hem bovendien aan zijn plaats: een onderdeel van de dingen. Speelbal.
De film is een aanrader voor iedereen die Maartens moestuin wist te waarderen. Voor iedereen die van iemand houdt. Voor iedereen die verlangt naar ruimte en stilte. Want en passant biedt Suutari’s noordelijke Eden ons Nederlanders de gelegenheid ons te vergapen aan Finland. Negen keer zo groot, drie keer minder inwoners. Dan zijn buren (en hun stemmen) vaak heel ver weg.